ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻗﺘﺼﺎدی - اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﺮ وﻗﻮع اﻧﻘﻠﺎب ﻫﺎ: ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﻄﺒﯿﻘﯽ ﺗﺎرﯾﺨﯽ اﻧﻘﻠﺎب ﻫﺎی اﯾﺮان، ﺗﻮﻧﺲ، ﻣﺼﺮ، ﻟﯿﺒﯽ و ﯾﻤﻦ
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
عظیمی دولت آبادی امیر
|
|
منبع
|
مطالعات توسعه اجتماعي ايران - 1399 - دوره : 12 - شماره : 4 - صفحه:121 -135
|
|
چکیده
|
اﻣﺮوزه اﻧﻘﻠﺎب ﻫﺎ دﯾﮕﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭘﺪﯾﺪه ﻫﺎی ﻧﺎدر ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﻣﺤﺴﻮب ﻧﻤﯽ ﺷﻮﻧﺪ. زﻧﺠﯿﺮه ای از اﻧﻘﻠﺎب ﻫﺎی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺗﺎﮐﻨﻮن ﺟﻬﺎن را در ﻧﻮردﯾﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ آﺧﺮﯾﻦ آن اﻧﻘﻠﺎب در ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﻋﺮﺑﯽ در ﺳﺎل 2011 ﺑﻮده اﺳﺖ. ﻋﻠﻞ ﻣﺘﻌﺪدی در وﻗﻮع اﯾﻦ اﻧﻘﻠﺎﺑﻬﺎ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ. اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺎ ﻫﺪف ﺑﺮرﺳﯽ ﻋﻠﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ اﻧﻘﻠﺎب ﻫﺎ و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺸﺨﺺ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻗﺘﺼﺎدی و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ (ﻧﻮﺳﺎزی) ﺑﺮ اﻧﻘﻠﺎب ﻫﺎ ﺑﻪ ﻧﮕﺎرش در آﻣﺪه اﺳﺖ و ﺳﻮال اﺻﻠﯽ آن ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﻫﺪف اﺳﺖ؛ ﯾﻌﻨﯽ ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻗﺘﺼﺎدی - اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﭼﻪ ﺗﺎﺛﯿﺮی ﺑﺮ وﻗﻮع اﻧﻘﻠﺎب ﻫﺎ دارد؟ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ اﯾﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﺑﺎ ﮐﻤﮏ دﺳﺘﮕﺎه ﻧﻈﺮی ﺑﺮآﻣﺪه از ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ اﻧﻘﻠﺎﺑﻬﺎ و ﺑﺎ ﺑﻬﺮه ﮔﯿﺮی از روش ﺗﻄﺒﯿﻘﯽ ﺗﺎرﯾﺨﯽ (ﮐﯿﻔﯽ) از ﻃﺮﯾﻖ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻧﻘﻠﺎب اﺳﻠﺎﻣﯽ اﯾﺮان و اﻧﻘﻠﺎب ﻫﺎی ﺗﻮﻧﺲ، ﻣﺼﺮ، ﻟﯿﺒﯽ و ﯾﻤﻦ ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﻠﯿﺮﻏﻢ اﻫﻤﯿﺖ ﻓﺮاﯾﻨﺪ، ﮔﺴﺘﺮه و ﺳﺮﻋﺖِ ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻗﺘﺼﺎدی - اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ در وﻗﻮع اﻧﻘﻠﺎب ﻫﺎ، اﯾﻦ ﺷﺮط ﻋﻠﯽ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻤﺎﯾﺰی روﺷﻦ ﻣﯿﺎن ﮐﺸﻮرﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در آﻧﻬﺎ اﻧﻘﻠﺎب رخ داده و آﻧﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ رخ ﻧﺪاده اﺳﺖ (در اﯾﻨﺠﺎ ﻣﺮاﮐﺶ و اﻟﺠﺰاﯾر) اﯾﺠﺎد ﮐﻨﺪ.ﭼﺮا ﮐﻪ در ﺑﺴﯿﺎری از ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎی ده ﮔﺎﻧﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻗﺘﺼﺎدی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﮐﻪ در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻣﻮرد ﺳﻨﺠﺶ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ، وﺿﻌﯿﺖ ﮐﺸﻮرﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در آﻧﻬﺎ اﻧﻘﻠﺎب رخ ﻧﺪاده اﺳﺖ ﺣﺘﯽ ﺑﻬﺘﺮ (= ﻣﺴﺘﻌﺪﺗﺮ ﺑﺮای وﻗﻮع اﻧﻘﻠﺎب) از ﮐﺸﻮرﻫﺎی اﻧﻘﻠﺎﺑﯽ ﺑﻮده اﺳﺖ. ﻟﺬا ﻣﯽ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻗﺘﺼﺎدی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﺳﻄﻮح آن، ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎی ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ در ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ وﻗﻮع/ﻋﺪم وﻗﻮع اﻧﻘﻠﺎب داﺷﺘﻪ اﺳت .
|
|
کلیدواژه
|
توسعه اجتماعی و اقتصادی ,انقلاب ,انقلاب اسلامی ,انقلاب های عربی
|
|
آدرس
|
پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی, گروه جامعه شناسی, ایران
|
|
پست الکترونیکی
|
aazimii@yahoo.com
|
|
|
|
|
|
|