تحول روزنامه نگاری دینی در ایران معاصر مطالعه تطبیقی محتوای روزنامه های اطلاعات و کیهان بین سال های 85-1335

هدف این پژوهش بررسی ژانر روزنامه نگاری دینی در یک دوره شصت ساله در ایران معاصر است که سه دهه آن روزنامه نگاری در دوران جمهوری اسلامی و سه دهه دیگر آن دوران پهلوی دوم را شامل می شود.مطالعه تطبیقی محتوای مطالب دینی روزنامه‌های کیهان و اطلاعات در سیزده روز اول ماه محرم طی سال های 1335 تا 1385 می پردازد . در این پژوهش با روش نمونه‌گیری غیر احتمالی هدفمند 118 روزنامه (هر کدام 59 نسخه) بررسی و 1126 مطلب با موضوع مذهبی استخراج و به روش تحلیل محتوای کمی، کدگذاری و تجزیه و تحلیل شدند. نتایج این مطالعه نشان داد میان دو روزنامه کیهان و اطلاعات از نظر سبک، موض وع،کارکرد، اندازه و محل درج مطالب و انتشار عکس تفاوت معناداری با 99 درصد اطمینان وجود دارد. مقایسه میان محتوای دو روزنامه حاکی است که موضوعات دینی چاپ شده، کارکرد و ژانر آن ها طی دو دوره مورد بررسی دچار تحول شده است. استفاده از سبک خبر در سه دهه پس از انقلاب افزایش و در مقابل آگهی های دینی کاهش یافته است. در حالی که عمده مطالب منتشر شده در دوره قبل از انقلاب دارای کارکرد آموزشی و تبلیغ دینی بوده است؛ در سال های پس از انقلاب کارکرد خبر ی و ارشادی با تمرکز بر زندگینامه بزرگان دینی بیشتر غالب است. کارکرد آموزشی در روزنامه کیهان و کارکردهای تبلیغ دینی و خبری در روزنامه اطلاعات مشهودتر است. همچنین دو روزنامه از نظر تعداد و اندازه مطالب قبل و بعد از انقلاب روندی متضاد دارند به این معنا که مطا لب دینی در روزنامه اطلاعات در دوره پهلوی بیش از کیهان و در دوره جمهوری اسلامی تعداد اینمطالب در روزنامه کیهان بیش از اطلاعات است.

religious journalism evolution in contemporary iran acontent analysis of kayhan and ettela’at between 1956-2006

religious journalism is a popular genre that has received less exposure among the studies of the iranian press. for nearly two centuries of print journalism in the country, no national newspaper has regularly reported on religious matters. this paper provides a comparative review of the content of the two dailies; kayhan and ettela’at, during of the first thirteen days of the month of muharram from 1956-2006. the results showed a significant relationship with 99% confidence between the two papers regarding style, subject, function, size, and place of content and photos. the use of the news genre increased in the three decades after the revolution of 1979 and decreased in the face of religious advertisements. in the pre-revolutionary period, the function of religious education and preaching was prominent, and in the years after the revolution, the informative and guidance function with a focus on the biographies of religious leaders became more prevalent. the educational function is more evident in the kayhan daily, and the religious publicity function was more prominent in the other one. indeed, the two newspapers have the opposite trend in terms of the number and size of articles before and after the revolution period.