وجه تصحیح واجب نفسی و واجب غیری

از آنجا که در مبنای تعریف واجب نفسی و واجب غیری اختلاف نظر وجود دارد، اصولیان در صدد برآمده‌اند تا تصویری را برای تصحیح واجب نفسی و واجب غیری ارائه دهند. مهم‌ترین دیدگاه‌های مطرح در این زمینه عبارتند از: واجب غیری به‌خاطر غیرواجب شده است؛ غرض از واجب غیری، رسیدن به واجب دیگری است؛ بر واجب غیری، عنوان حسن منطبق نیست؛ در واجب غیری، فعل، مراد بالذات نیست؛ ملاک، عالم اثبات و بیان شارع است نه عالم ثبوت؛ و اینکه به اعتبار وجوبی که به عمل تعلق پیدا می‌کند، می‌توان به نفسی و غیری بودن پی برد. در این مقاله ضمن طرح و بررسی نظریات فوق، به نقد اشکال‌های وارد بر هر نظریه پرداخته‌ایم و در نهایت، دیدگاهی را اختیار کرده‌ایم که بر اساس آن، واجب غیری را از باب وجوب مقدمه برای ذی‌المقدمه واجب دانسته و واجب نفسی را واجبی می‌داند که برای واجب دیگری مقدمه نباشد. دیدگاه ادعایی نویسندگان، نه تنها اشکال‌های وارد بر نظرهای سابق را ندارد، بلکه با عبارات مشهور هم سازگارتر به‌نظر می‌رسد.