واکاوی مفهوم کلاله در آیات و روایات

در آیات قرآن تنها در دو مورد سخن از کلاله به میان آمده است، یکی در آیۀ 12 سورۀ نساء و دیگری در آیۀ 176 آخرین آیه از همان سوره. در این زمینه دو مطلب امکان طرح دارد، اول اینکه بین خلیفۀ اول و دوم در مفهوم کلاله اختلاف‌نظر وجود دارد، اولی می‌گوید: «کلاله من لاوالد و لاولد له» در حالی‌که دومی بر آن است که: «کلاله من لاولد له» و البته رای دیگری هم دارد که آن توقف است (فخر رازی، 1420، ج 9: 221) اما کاملاً روشن است که نظر خلیفۀ دوم ناتمام است، چون با وجود فرزند که در طبقۀ اول قرار دارد، نوبت به ارث‌بران طبقۀ دوم (که برادران و خواهران باشد) نمی‌رسد و مطلب دوم اینکه در این دو آیه، دو حکم متفاوت در مورد کلاله بیان شده است و این نشان از یک نوع تنافی بین آنهاست که البته با توجه به روایات اهل بیت عصمت و طهارت این تعارض رفع‌شدنی است، به این بیان که آیۀ 12 در مورد کلالۀ امی است و آیۀ 176 در مورد کلالۀ ابوینی یا ابی.