فلسفه قواعد فقهیه

قواعد فقهیه یکی از مسائل دانش فقه است که از دو زاویه امکان پژوهش دربارۀ آن وجود دارد: یکی از این زاویه که قاعده‌های موجود بازپژوهی شوند یا در زمینۀ قواعد جدیدی پژوهش صورت گیرد و دوم از این زاویه که با نگاهی از بیرون، خود قاعدۀ فقهیه کاوش و فلسفۀ قواعد فقهیه تدوین شود. در زاویۀ دوم یک مشکل مهم این است که مسائل مطرح در این زاویۀ دید کدامند؟ در این مقاله با تکیه بر منابع فقهی و اصولی و با استفاده از روش‌های دانش فقه و اصول، در درجۀ اول کوشیده‌ایم منظومه‌ای از مسائل مهم «فلسفۀ قواعد فقهیه» تدوین شوند و در درجۀ دوم در حدی که تنگنای مقاله اجازه می‌داد سعی شده است این مسائل را به اجمال بررسی و فرضیۀ‌ پیشنهادی دربارۀ آنها مطرح شود و در عین حال با رعایت اقتضائات حجم مقاله به اثبات آن فرضیه‌ها نیز اقدام خواهد شد.