پژوهشی پیرامون قاعده عدل و انصاف

قاعده عدل و انصاف، اصطلاحی است که گرچه در آثار فقیهان متاخر و در لابلای مسایل مختلف، کم و بیش سخن از آن به میان آمده، به هیچ وجه تبیین شفافی از آن صورت نگرفته است؛ از این رو برخی از اساس منکر چنین قاعده ای شده اند، برخی دیگر گرچه نام قاعده را بر آن اطلاق کرده اند، اجرای آن را منوط به وجود دلیل خاص نموده اند، و برخی نیز آن را به عنوان قاعده، هر چند محدود به مساله ای خاص، پذیرفته اند. در پژوهش حاضر تلاش شده است تا ابتدا با استقصا در منابع شرع، مستنداتی معتبر برای اثبات قاعده مزبور فراهم آید و آن گاه، در راستای دستیابی به قاعده ای اثرگذار در فرایند استنباط، گستره و چهارچوب دلالت آن به روشنی تبیین گردد.