اندیشه ورزی در استنباط فقه

کمال و سعادت بشری در گرو اندیشه و تعقل است و اندیشه ورزی دعوت و تشویق به تعقل و تفکر و همچنین سلب محدودیت از عقل و اندیشه تعریف شده. به عقیده بسیاری از اسلام ستیزان، اسلام منافی اندیشه ورزی است. پرسش اصلی در این مقاله این است که آیا اسلام در تحقق این امر در مباحث اصول فقه که علم استنباط فقه است و یکی از منابع آن عقل می‌باشد برای اندیشه ورزی چه قدر اعتبار قایل است؟ هدف این مقاله اثبات وجود اندیشه ورزی در حد متعالی عقلانی در اصول فقه است. بنابر تعاریفی که از اندیشه ورزی شده است، علم اصول یکی از راه کارهایی بوده که برای رفع موانع تعقل و کشف واقع در اسلام بنا گردیده. برای تحقق این هدف به تحقیق توصیفی- تحلیلی در این زمینه پرداخته شده و مباحث اصولی را که مرتبط با این موضوع هستند مطرح کرده و ارتباط آن ها با موضوع مقاله اثبات گردیده.در نهایت به این نتیجه رسیده ‌ایم که اصول فقه نه تنها که مخالف اندیشه ورزی نیست حتی برای درست اندیشیدن نیز راهکارها و اصول و قواعدی ارایه کرده است و آن را از روش‌های که اعتبار عقلانی ندارند دور می‌کند. همچنین به عقل اختیارات گسترده داده است و آن را یکی از منابع استنباط می‌داند و عقل و بنای عقلا سهم قابل توجهی در استنباط فقه دارند.