بازپژوهی معناشناختی «قمار» در فقه امامیه

«قِمار» به مثابه پدیده‌ای اقتصادی از دیرباز در حیات بشر رواج داشته و به دلیل آثار زیان‌بار فردی و اجتماعی آن در قرآن کریم به‌صراحت از آن با عنوان «مَیسِر» نهی شده است. رواج شکل پیچیده و مدرن بازی‌ها، به‌ویژه در میان نوجوانان و جوانان، خطر گرفتار شدن در دام اثرهای ویران‌کنندة قمار را افزایش داده است. اما اختلاف در تعریف قمار و نبود سنجه‌های مشخص در این زمینه شناخت مصادیق قمار را بعضاً با مشکل مواجه ساخته است. به‌علاوه، احتمال انطباق پدیده‌های نوظهوری همچون «استخراج کوین‌ها» با قمار بیش‌ازپیش ضرورت تعیین ضابطة آن را آشکار می‌سازد. این پژوهش با روش توصیفی‌ تحلیلی به تعریفی جامع‌ومانع از قمار دست‌ یافته است. همچنین نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که اولاً مقوّمات اصلی قمار «لعب»، «غلبه»، و به‌ویژه «رِهان» و «مخاطره» است و اساساً وجود ابزار قمار برخلاف آنچه بسیاری ادعا کرده‌اند‌ مدخلیتی در تحقق مفهوم قمار ندارد؛ هرچند منشا حرمت بازی با ابزار قمار بدون رهان و گروگذاری (مانند بازی با پاسور به شکل تفریحی) را می‌توان در دلایل دیگری همچون حرمت اشاعة فحشا جست‌وجو کرد. ثانیاً برخلاف تعاریف متداول قمار به بازی‌های دونفره اختصاص ندارد و می‌تواند طرف‌های بیشتری داشته باشد. ثالثاً «گرو» در قمار برخلاف آنچه از کلام مشهور فقها برمی‌آید تنها در مال خلاصه نمی‌شود، بلکه می‌تواند تعهدی بر انجام دادن کاری باشد.

a semantic reexamination of gambling in imami jurisprudence

gambling as an economic phenomenon has been prevalent in human life for a long time. due to its harmful personal and social effects, it has been explicitly prohibited in the holy qur’an with the title of mayser. the prevalence of sophisticated and modern forms of gaming, especially among teenagers and young adults, has increased the risk of falling into the trap of the destructive effects of gambling. however, the difference of opinion in the definition of gambling and the lack of specific criteria in this field have sometimes made it difficult to recognize examples of gambling. in addition, the possibility of adaptation of emerging phenomena, such as cryptomining with gambling reveals the necessity of determining its rules more than ever. this research has achieved a precise definition of gambling using a descriptive-analytical method. the results obtained show that, firstly, the main characteristics of gambling are game, overcoming and especially wagering and risk. essentially, there is no gambling tool in the concept of gambling. of course, the origin of the sanctity of playing with gambling tools without wagering (such as playing with passor in a recreational way) can be found in other reasons, such as the sanctity of prevalence the ugly work. secondly, contrary to common definitions, gambling is not specific to a two-player game. thirdly, wagering in gambling - contrary to what comes from the famous words of jurists - is not limited to money, but can also include a commitment to do something.