دلالت حرف «او» در آیۀ 95 سورۀ مائده؛ خوانشی نو از روایات حمل‌شده بر نظریۀ ترتیب

طبق قوانین شریعت، «صید کردن» از اعمالی است که بر شخص محرِم حرام می‌شود. در آیۀ 95 سورۀ مائده حکم تحریم صید در حال احرام و کفاره‌های آن بیان ‌شده است.‌ مفسران و فقیهان در مورد برخی احکام ذکرشده در این آیه، اختلاف کرده‌اند. علت این تباین دیدگاه، برداشت‌های مختلف از تعابیر موجود در آیه، وجود روایات به‌ظاهر متعارض و همچنین دیدگاه‌های متفاوت در تعیین نقش کلمات و حروف است. این پژوهش صرفاً به موضوع «تخییر یا ترتیب داشتن حکم کفارۀ قتل صید در حال احرام» می‌پردازد و ضمن گردآوری قرائن فهم و بررسی آرای مفسران و فقیهان فریقین، تحلیلی از دیدگاه‌های موافق و مخالف ارائه می‌کند. در ادامه نقش حرف «او» از نظر ادبی بررسی ‌می‌شود و در تبیین نقش این حرف در آیه و جایگاه حکم آن در میان سایر کفاره‌ها می‌کوشد. در خاتمه نیز روایات مشعر بر نظریه‌های «ترتیب» و «تخییر» بررسی و به‌منظور رفع تعارض ایجادشده، خوانشی نو از روایات محمول بر نظریۀ «ترتیب» ارائه می‌شود. براساس شواهد به‌دست‌آمده، نگارندگان، دیدگاهی که محرم را در انتخاب کفاره مخیر می‌داند، پذیرفته و حکم به رعایت ترتیب را متعارض و متنافر مستندات موجود یافته‌اند.

The Implication for the Letter “`aw” in Verse 95 of Surah AlMa`idah; A New Reading of the Narrations Predicted on the Theory of Sequence

According to Shari’ah law, hunting is one of the acts forbidden to muhrim. The verse 95 of Surah Ma’idah states the ruling on the prohibition of hunting in ihram (pilgrim sanctity) and its atonements. The exegetes and the jurists have different views on some of the rulings mentioned in this verse. The reason for this difference of opinion is the different understanding of the interpretations in the verse, the existence of seemingly contradictory narrations, as well as different views in determining the role of words and letters. This study deals only with the subject of the right to choose or arranging the expiation ruling for killing a game in ihram. While gathering evidences of understanding and examining the opinions of the commentators and jurists of two main Islamic sects, it provides an analysis of the views of pros and cons. Next, it studies the literal role of the letter “`aw” and tries to explain the role of this letter in this surah and the place of this ruling among other atonements. Finally, it explores the narrations based on the theories of sequence and choice and in order to resolve the conflict, presents a new reading of the narrations predicted on the theory of sequence. Based on the evidence obtained, the authors have accepted the view that the muhrim is free to choose atonement and have found that the ruling of observing the order of choosing the atonement is in conflict with the existing documents.