تفسیر اعلمیت در اجتهاد و تعیین مصداق آن و تبیین جایگاه آن در اجتهاد حقوقی

بین اندیشمندان فقه و اصول در اینکه «اعلم» کسی است که استنباط بهتری دارد، اتفاق نسبی وجود دارد. مسئلۀ مورد اختلاف این است که مجتهد باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد که به استنباط بهتر منجر شود. به‌عبارت دیگر، چه ویژگی‌هایی باید در مجتهد اعلم وجود داشته باشد؟ از جانب دیگر، در صورت تعیین آن صفات، چگونه و بر چه اساسی آن ویژگی‌ها را در مصداق خاص جست‌وجو و احراز کرد؟ از زاویه‌ای دیگر، مفهوم اعلمیت در «شخص حقوقی» با ساختار «شورایی»، «گروهی» و «سازمانی» چگونه تصور می‌شود؟ در این مقاله، که از لحاظ هدف، توسعه‌ای، از لحاظ گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای و از لحاظ موضوع توصیفیتحلیلی است، سه ویژگی برای اعلم بودن [فهم (اعم از فهم فقهی، فهم اصولی، فهم رجالی و فهم موضوعی)، حافظه و مهارت] – و چهار شاخص [سابقۀ آموزش، سابقۀ تدریس، سابقۀ پژوهش و سابقۀ اجرایی] ارائه و پس از آن به تطبیق اعلمیت در مجتهد حقوقی با سه ساختار شورایی و گروهی و سازمانی و مقایسۀ آن با مجتهد حقیقی پرداخته شده است.

Interpreting the Utmost Knowledgeability in Ijtihad; Determining its Example and Explaining its Place in Legal Ijtihad

There is a relative agreement among the scholars of jurisprudence and principles of jurisprudence (osul) that the utmost knowledgeable person is the one who has a better inference. What is disputed is this question: what characteristics should exist in a mujtahid that lead to a better inference. In other words, what characteristics should exist in the most knowledgeable mujtahid? On the other hand, if those attributes are determined, how and on what basis those attributes should be inquired and acquired in a specific instance? From another point of view, how is the concept of utmost knowledgeablility conceived in a legal entity with a council, group and organizational structure? In this article, which has been done with developmental method in terms of purpose ; library  method in terms of data collection , and descriptiveanalytical method in terms of subject , three characteristics for being the utmost knowledgeable person [understanding (including jurisprudential understanding, understanding the principles of jurisprudence (osul), rejali understanding and thematic understanding), memory and skills] and four indicators [training history, teaching history, research history and executive history] are presented. Next, the utmost knowlegibility in a legal mujtahid has been compared with real mujtahid based on three council, group and organizational structures.