واکاوی ماهیت تعزیرات منصوص شرعی با رویکرد انتقادی از منظر فقهی و حقوقی

قانونگذار قانون مجازات اسلامی سیاست تفکیک میان تعزیرات منصوص از غیرمنصوص شرعی را در پیش گرفته است. وی در این باره معیار و مصداق مشخصی ارائه نکرده است. درحالی‌که استثنا کردن تعزیرات منصوص از برخی نهادهای قانونی، سبب بروز تفاسیر متعدد و اشکالات عدیده‌ای به مقنن شده است. نوشتار حاضر با روش تحلیلی انتقادی به‌دنبال آن بوده است که اولاً معیار دقیقی برای تعزیرات منصوص ارائه دهد و ثانیاً اشکالات وارد به دیدگاه قانونگذار را بیان کند. ازاین‌رو نتایج ذیل حاصل جهد علمی پژوهشگران مقالۀ پیش ‌رو است: نخست آنکه ملاک مطرح‌شده برای شناخت تعزیرات منصوص، مجازات‌های مقدر شرعی غیرمضبوط است که با عنایت به قاعدۀ التعزیر بمایراه الحاکم، اجرا یا عدم اجرای آن برحسب مصالح و مفاسد مقتضی، به تشخیص حاکم اسلامی است؛ دوم، سیاست قانونگذار در برخورد با تعزیرات منصوص شرعی از حیث رعایت احتیاط در اعمال مجازات‎‌های اسلامی و ابتنای مجازات بر تخفیف در تنافی با اهداف تعزیرات بوده و عدم رعایت رویکردی یکپارچه در خصوص تمام مقررات و ضوابط تعزیرات منصوص با اشکال مواجه است.

Investigating the Nature of the Prescribed Religious Punishments; A Critical Approach from the Jurisprudential and Legal Perspectives

The legislator of Islamic Penal Code has proceeded the policy of separating prescribed punishments from nonprescribed punishments, not presenting a clear criterion and instance in this regard. While, excluding of prescribed punishments from a number of legal entities by the legislator has led to numerous interpretations and many drawbacks. Using a criticalanalytical method, this article seeks two aims: First, it wants to provide a detailed criterion for prescribed religious punishments (ta’zir). Second, it wants to express the bugs of the legislator’s perspective. Therefore, these results are obtained: First, the criterion proposed for the recognition of prescribed religious punishments is predetermined religious penalties that has not minimum or maximum and considering the rule “alTa’zir bima yarâhu alhâkim”, the ruler decides whether or not to execute. Second, legislator’s policy of dealing with prescribed religious punishments in terms of being cautious about exercising Islamic penalties and determining the penalties based on discounts is contrary to the goals of ta’zir and not observing a coherent approach to all the rules and regulations of prescribed religious punishments has led to some drawbacks.