اندازه‌های شرعی، تطبیق دقیق یا تسهیل در تطبیق؟

ابواب مختلف فقه، دربردارندۀ احکام شرعی بسیاری است که به اندازه‌های شرعی معینی مقیدند. در این موارد، یکی از مسائل، تشخیص صحیح تحقق اندازۀ شرعی و نحوۀ اجرای آن توسط مکلف است. از بیان فقیهان، در این خصوص چهار نظریه قابل استخراج است که عبارت‌اند از: دقت عقلی، دقت عرفی، مسامحۀ عرفی و قول به‌تفصیل که در صورت موضوعیت تحدید، دقت عرفی در تشخیص تکلیف ملاک است، ولی در فرض طریقیت آن، مسامحۀ عرفی قابل پذیرش است؛ ضمن آنکه، در تشخیص مفهوم اندازه، تسامح عرفی را بی‌ضرر دانسته، اما در تطبیق مصادیق بر مفاهیم، آن را نپذیرفته است. در کنار این موارد دقت علمی و تجربی نیز قابل بررسی است. در نگاه این نوشتار، ضمن بیان و نقد اقوال، قول به ‌تفصیل ترجیح دارد. در بیان شرع، در غالب موارد، نوعی تعمد و اصرار در رعایت دقیق محدوده‌های تعیین‌شده دیده می‌شود که بیانگر موضوعیت مقدار خاصی در نظر شارع است و تسامح در آن، مردود دانسته می‌شود. اگرچه در برخی موارد، از لسان دلیل یا دیگر قرائن، طریقیت تحدید کشف می‌شود و اینکه تحقق مقدار خاص، کاشف از تحقق واقعی موضوعِ حکم شرعی است. بنابراین، در آن موارد، دقت، مطالبه نشده است.

Legal Measures, Exact Matching, or Facilitating the Matching?

< p >The various subject matters of jurisprudence (Fiqh) contain many religious laws limited by legal measures. In these cases, the correct recognition of the fulfillment of legal measure and the way it is performed by religiously competent person is an important matter. Four theories can be driven from the expressions of the jurists in this regard including rational precision, customary precision, customary negligence and statement in detail. When it is the matter of limitation, the customary precision is the criterion for recognition of duty, but considering the way of its performance the customary accuracy is acceptable. In addition, considering the recognition of the concept of measure, the customary negligence is considered to be harmless, but considering adapting an example to the concepts, it is not acceptable. Alongside these matters, scientific and experimental precision can also be studied. While quoting and criticizing the statements, this article prefers the statement in detail. In most cases, there is a deliberation and insistence on strict observance of the specified limits in the word of divine law which indicates the importance of a particular amount in the view of the Legislator and the tolerance thereof is rejected. However, in some cases, the method of confinement may be discovered from the language of reason or other evidences and that the substantiation of a particular amount is the detector of the actual realization of the subject of religious law. Therefore, in those cases, accuracy is not demanded.