کاربست سواد رسانه‌ای دینی در مواجهه با آسیب‌های فضای مجازی به‌عنوان یک مسئلۀ مستحدثه

در این پژوهش برآنیم که به‌کمک روش مطالعات اسنادی و نظریات کارشناسان مرتبط و با استفاده از مصادیق و نمونه‌های آموزه‌های دینیِ و تطبیق آن با آسیب‌های موجود در فضای رسانه‌های نوین به‌عنوان یکی از مصادیق مسائل مستحدثه، فتح بابی برای انجام دادن پژوهش‌های جامع‌تر و در نهایت ارائۀ مدل آموزش سواد رسانه‌ای دینی باشد. در این پژوهش مشخص شد که در زمینۀ هر سه نقش مخاطبان رسانه‌های جدید (تولید، مصرف و بازنشر پیام‌های رسانه‌ای) در آموزه‌های دینی ما (آیات قران کریم، احادیث و سیرۀ معصومین(ع)، احکام فقهی و تعلیمات اخلاقی) مصادیق فراوانی که مخاطبان را در مواجهۀ صحیح با این رسانه‌ها راهنمایی می‌کند، وجود دارد که با استفاده از ابزارهای گوناگون رسانه‌ای می‌توان از آنها برای ارتقای سواد رسانه‌ای مخاطبان کمک گرفت. از جمله اصطلاحات قرآنی، روایی، فقهی و اخلاقی که در این پژوهش بررسی مصداقی شده‌اند، می‌توان به: افک، مرجفون، خراصون، اشاعۀ فحشا، امر به معروف و نهی از منکر، غفلت، ظن حرام، مسئول بودن گوش و چشم و دل و حرمت آبروی مومن اشاره کرد.

Application of Media Literacy in Confrontation with Cyber Space Harms as an Emerging Issue

Using documentation studies, experts’ views, and examples and models of religious teachings and adapting them with the existent harms in the modern cyber space as an instance of the emerging issues, the present research aims to open the doors for carrying out more comprehensive research and finally to propose a media literacy education model based on religious studies. The research found that there are abundant instances and guidelines in Islamic religious teachings (including Quran verses, hadiths and practices of Shi’a Imams (A.S.), jurisprudential rules, and ethical doctrines) for all of three possible roles of modern media audiences including creation, consumption and sharing which can be used along with multiple modern media tools in order to guide the audiences in the correct direction and to promote their media literary education level. Efc, morjefoon, kharrasoon, expansion of prostitution, promotion of good and prevention of evil, negligence, unlawful suspicion, responsibility of the ears, eyes, and the heart, and the believer’s honor are among a number of examples of Quranic, traditional, jurisprudential, and ethical terminologies analyzed in this research.