وضعیت حقوقی نفقۀ زن باردار در زمان عدۀ طلاق بائن

با وجود اینکه فقها بر وجوب نفقۀ زن باردار در عدّه، با استناد به آیۀ 6 سورۀ طلاق اتفاق دارند، پیرامون این نوع از نفقه، دو ابهام اساسی وجود دارد: از یکسو اختلاف شده که آیا نفقۀ مذکور برای زن است یا حمل؟ که مشهور فقها، نفقه را برای حمل دانسته و در مقابل، معدودی از فقها آن‌ را برای زن دانسته‌اند و از سوی ‌دیگر فوت مرد بعد از طلاق زن، به تعارض حق سکونت زوجه (به‌عنوان بخشی از نفقه) با حق تملّک ورثه بر اموال متوفی منجر می‌شود و در این ‌بین عده‌ای همچون صاحب‌ جواهر قائل بر نظریۀ انقلاب عدّه بوده و در مقابل، مشهور قائل بر حق تقدم سکونت زوجه شده‌اند. یافتۀ پژوهش پس از ارزیابی ادلۀ فقها و نظریات ارائه‌شده، چنین شد که برخلاف تصور مشهور، پس از اثبات نفقه برای زن، با استناد به ظهور ادلۀ آیات و روایات، این نفقه، به‌عنوان قسم سومی در قسیم «نفقۀ زوجیت» قرار می‌گیرد نه خود آن؛ و در مسئلۀ تعارض حق سکونت بعد از فوت مرد نیز ادعا بر سر نظریۀ انقلاب عدّه به دلیل تقدم تاثیر حکم آیه، محقق نیست و از سوی دیگر به ورود ضرر به زوجه و جنین منجر می‌شود که چنین امری با استناد به قاعدۀ لاضرر و کلام فقها جایز نیست.

Legal Status of Pregnant Woman’s Alimony at the Time of Irrevocable Divorce

In spite of the fact that the jurisprudents, relying on the Verse 6 of the Surah Divorce, agree on the obligatory nature of the pregnant woman’s alimony during waiting period after divorce, there are two fundamental ambiguities surrounding this kind of alimony: on the one hand, it is disputed whether the abovementioned alimony is for women or her pregnancy? The majority of jurisprudents hold that alimony is for her pregnancy. In contrast, a few of them hold that it is for the woman. On the other hand, the death of man after the woman’s divorce results in the conflict between the right of residence of the woman as part of the alimony and the right of heirs to inherit the property of the deceased. In the meantime, some of the scholars like Saheb Javaher proposed the theory of revolution in alimony. In contrast, the majority of jurisprudents hold that the wife has the priority right of residence. After evaluating the arguments of the jurisprudents and the proposed theories, the findings of the study showed that contrary to the famous beliefs, after proving alimony for the woman relying on the advent of the proofs of the verses and traditions, this alimony is placed in the third group of the category of "conjugality alimony” but not the alimony itself. In the issue of conflict of the right of residence after the death of man, the claim of the theory of revolution of waiting time cannot be fulfilled due to the priority of the effect of the verse, on the other hand it sustains harm to the wife and the fetus which is not allowed based on noharm rule.