بررسی جایگاه فقهی - ادبی حرف «واو» در آیۀ 121 سورۀ انعام

علمای دانش نحو معانی سه‌گانۀ حال، استیناف یا عطف را برای حرف «واو» در آیه «لاتَاْکُلُوا مِمّا لَمْ یُذْکَرِ اسْمُ اللّهِ عَلَیْهِ وَ اِنَّهُ لَفِسْقٌ» (انعام: 121) محتمل دانسته‌اند که البته ناهمگونی این نظریات، تبیین معنوی آیۀ شریفه را دچار چالش کرده است. بر این اساس نوشتار حاضر به روش توصیفی - تحلیلی به‌ معناشناسی حرف «واو» در این آیۀ شریفه اختصاص یافته است و به این نتیجه رسیده‌ایم که ضمیر در جملۀ «وَ اِنَّهُ لَفِسْقٌ» به «اکل» مستفاد از فعل «لاتاکُلُوا» یا به «عَدَمُ الذِّکر» که برگرفته از «لَم یُذکَر» است، رجوع می‌کند. بنابراین آیۀ شریفه در صدد نهی از خوردن ذبیحۀ موصوف به فسق نیست، بلکه در مقام تبیین یکی از مصادیق فسق است. واژۀ «فسق» در آیۀ مورد بحث نیز به‌معنای خارج شدن ذبیحه از حلیت است که در حقیقت جملۀ «وَ اِنَّهُ لَفِسْقٌ» دلیل حرام بودن ذبیحه‌ای را بیان می‌کند که نام خداوند بر آن برده نشده است؛ زیرا آن فسق و خروج از بندگی خداوند است و این مفهوم تنها با معنای عاطفه یا استیناف همخوانی دارد، نه حالیه بودن.