اصول و قواعد بنیادین فقهی حاکم بر مذاکره

یکی از مسائل کنونی دولت اسلامی، رفع اختلافات بین‌المللی، از طریق مذاکره است. آنچه در این زمینه با خلا پژوهشی مواجه هستیم تبیین گسترۀ مذاکره با دول غیرمسلمان و پایبندی به آن بر اساس مبانی و قواعد فقه است. در مقالۀ پیش‌رو با بهره‌گیری از روش تحلیلی و توصیفی، در صدد تبیین ماهیت و آثار اصول و قواعد فقه حاکم بر مذاکره، با تکیه بر دیدگاه تکلیف‌گرایانه بوده‌ایم. بر اساس یافته‌های تحقیق، در فقه امامیه نهاد مذاکره، جزو عناوین اولیۀ ضروری است نه ثانویۀ اضطراری. اصول و قواعد بنیادین فقهی مذاکره از جمله قاعدۀ نفی تسلط و قاعدۀ تناسب رفتاری، اصل عزت، حکمت و مصلحت عقلایی، حاکی از مذاکرۀ فعال نه منفعل هستند. مذاکرۀ فعال در دیدگاه تکلیف‌گرایانه ریشه دارد. بر مبنای این دیدگاه فقهی، برای تحقق عمل به تکلیف در شرایط ویژۀ مذاکره با دشمنان باید از سوی مذاکره‌کنندگان اسلامی، تاکتیک‌های منعطف و نرمی در فرآیند مذاکره اتخاذ شود تا دول غیرمسلمان نتوانند با طراحی وضعیتی، محدودیت‌ها و تحریم‌هایی را بر کشور اسلامی تحمیل کنند.

Principles and basic rules of jurisprudence governing negotiation

One of the recurrent issues within Islamic government is the resolution of international conflicts via negotiations. Explanation of extrareligious negotiations'' scope and commitment and adherence to that based on jurisprudence's rules is one of the issues that is rarely researched. The objective of this study is to analyze jurisprudence upstream rules on extrareligious negotiations by relying on Imam Khomeini's dutyoriented perspective and using analyticaldescriptive method. Extrareligious negotiation is a necessary primary concept, not a secondary emergency one. Jurisprudence upstream rules include denial of dominance and fitness of behavior rules, which are considered as the consequences of active, not passive negotiations. Active negotiations are rooted in Imam khomeini's dutyoriented perspectives and his lectures. He believed that religious provisions always hold, even if they contradict each other. Therefore, nonMuslim governments can't impose sanctions on Islamic governments within some proper situations. In addition, this study suggests that we should employ some flexible tactics for negotiations within critical circumstances.