la révolution française et le théâtre de propagande : exemple de sapho (1794) de constance pipelet

Les figures mythiques ou légendaires s’adaptent à chaque époque et en chaque lieu. cet article tente de montrer comment constance pipelet, future princesse de salm (1767-1845), une des filles des lumières et admiratrice des idéaux de la révolution française, se sert du récit de la vie de sapho, grande poétesse de l’antiquité, pour proposer une sapho qui est aussi amoureuse, éplorée et trahie que rebelle et révolutionnaire. nous verrons comment les convictions intimes de la jeune écrivaine font cause commune avec le théâtre de propagande soutenu par les divers gouvernements de la décennie révolutionnaire en france. l’histoire d’amour malheureux de sapho est ainsi devenue la toile de fond d’une tragédie qui propage les idées des lumières, avertit contre les nouvelles formes du patriarcat et dénonce la superstition religieuse. la comparaison de cette œuvre avec celle de deux autres femmes auteurs (mme de beaufort et mme de staël) révèle mieux l’originalité de la tragédie de constance pipelet et montre comment chacune modifie le récit de la vie de sapho pour l’adapter à son goût.

انقلاب فرانسه و تئاتر به مثابه‌ی ابزار تبلیغات : «سافو» (1794) نوشته‌ی کُنستانس پیپله

اسطوره­ها و افسانه­ها به تناسب ملزومات تاریخ و جامعه دگرگون و بازپرداخت می­شوند. مقاله­ی حاضر نشان می­دهد چگونه کنستانس پیپله، پرنسس دو سلم (1845 ـ 1767) از دست‌پروردگان فلاسفه­ی عصر روشنگری و ستایشگر آرمان­های انقلاب فرانسه، داستان زندگی سافو، شاعر بزرگ یونان باستان را دستمایه­ی اولین اثر مهم خود قرار می­دهد تا شخصیتی مطابق با انتظارات جامعه­ی فرانسه، پس از انقلاب 1789 ارائه کند. این سافو، تنها یک عاشق شکست‌خورده نیست بلکه او یک مبارز و انقلابی­ست. در این راستا، خواهیم دید که چگونه باورهای نویسنده­ی جوان با راهبرد فرهنگی نظامهای سیاسی حاکم (استفاده­ی ایدئولوژیک از تئاتر) همخوانی دارد. بدین ترتیب، داستان عاشقانه­ی سافو بستر یک تراژدی می­شود که بر اندیشه­های روشنگری تاکید می­کند، علیه اشکال نوین پدرسالاری هشدار می­دهد و خرافه­های مذهبی را محکوم می­سازد. مقایسه­ی این تراژدی  با آثار دو نویسنده­ی زن دیگر(مادام دو بوفور و مادام دو استال)، بداعت آن را بهتر آشکار می­سازد و نشان می­دهد چطور هر کدام از این نویسندگان داستان سافو را بنابر نظر و عقیده­ی خود عوض کرده­اند.