شناسایی و اعتبارسنجی مناطق بالقوه خطر سیلاب با استفاده از تکنیک آنالیز تصمیم گیری چند معیاره (mcda) و پردازش داده های راداری سنتینل1

امروزه به دلیل تغییرات آب و هوایی و رخداد بارندگی های سیل آسا، مخاطره سیلاب یکی از معظلات مهم در مناطق خشک محسوب می شود. شهرستان زرند در استان کرمان یکی از این مناطق محسوب می شود که متاثر از این پدیده، متحمل صدمات زیادی در بخش های زیربنایی و کشاورزی شده است. هدف از این پژوهش شناسایی و تعیین مناطق بالقوه خطر سیلاب با استفاده از تکنیک های سنجش از دور و gis است. در این راستا از هشت معیار جهت تهیه شاخص خطر سیلاب استفاده شد، این پارامتر ها شامل معیار جریان تجمعی، قابلیت تخلیه، ارتفاع، فاصله از آبراهه، پوشش زمین، ضریب رواناب، شیب و زمین شناسی می شود. لایه های مذکور در محیط gis پس از تشکیل ماتریس مقایسات زوجی بر اساس روش fuzzy-ahp وزن دهی و تلفیق شدند. سرانجام، با توجه به شاخص خطر سیلاب (fhi) نقشه خطر سیلاب مربوط به منطقه مورد مطالعه تهیه شد. نتایج حاصله نشان می دهد که در حدود 5 درصد از محدوده مورد مطالعه را خطر بسیار بالا (18800 هکتار)، 23 درصد خطر بالا (94100 هکتار)، 44 درصد خطر متوسط (179700 هکتار)، 22 درصد خطر کم (88200 هکتار) و 6 درصد بسیار کم (23100 هکتار)، تشکیل می-دهد. محدوده های خطر بالا و خیلی بالا بیشتر در دشت و محدوده های کشاورزی واقع شده اند. نتایج حاصل نشان می دهد که علاوه بر زمین های کشاورزی بسیاری از مناطق مسکونی به ویژه در روستاها در معرض خطر سیلاب قرار دارند. به منظور اعتبارسنجی نقشه خطر سیلاب ایجاد شده، از نقشه مناطق سیل زده حاصل از روش حد آستانه استفاده شد. مقایسه این دو نشان می دهد که حدود 32 و 49 درصد از مساحت کل مناطق سیل زده به ترتیب در طبقات با خطر بالا و خطر بسیار بالا قرار دارد. نتایج حاصل نشان داد که استفاده از روش تحلیل چند معیاره مبتنی بر gis می تواند به طور موثر در تجزیه و تحلیل خطر سیلاب کارآمد باشد.

identification and validation of potential flood hazard areas using multi-criteria decision analysis (mcda) and sentinel 1 radar data processing technique

today, due to climate change and the occurrence of torrential rains, flood hazard is one of the major problems in arid areas. zarand city in kerman province is one of these areas that has suffered a lot of damage in infrastructure and agriculture due to this phenomenon. the purpose of this study is to identify and determine potential flood hazard areas using remote sensing and gis techniques. in this regard, eight criteria were used to prepare the flood hazard index, these parameters include the criteria of flow accumulation, draining capability, elevation, distance to drinage, land cover, runoff coefficient, slope and geology. the mentioned layers were weighed and combined in gis environment after forming a pairwise comparison matrix based on fuzzy-ahp method. finally, according to the flood hazard index (fhi), a flood hazard map related to the study area was prepared. the results show that about 5% of the study area is very high hazard (18800 hectares), 23% high hazard (94100 hectares), 44% medium hazard (179700 hectares), 22% low hazard (88200 hectares) and 6% very low (23,100 hectares). high and very high hazard areas are mostly located in the plains and agricultural areas. in order to validate the created flood hazard map, the map of flooded areas obtained by applying the threshold method on the sentinel 1 image was used. a comparison of the two shows that about 32 and 49% of the total area of flooded areas are in high-hazard and very high-hazard classes, respectively. the results showed that the use of gis-based multi-criteria analysis method can be effective in flood hazard analysis.