تخمین تاج پوشش، تولید و مکان‌یابی مناطق مستعد کشت گیاه سماق در مراتع خاک‌ریز استان اردبیل

هدف از تحقیق، برآورد پوشش تاجی و تولید بذر گیاه دارویی اقتصادی سماق (rhus coriaria) و مکان‌یابی مناطق مستعد کشت این گیاه در مراتع روستای خاک‌ریز شهرستان بیله‌سوار، استان اردبیل است. بدین منظور سه مکان (مساحت 60 هکتار) دارای پوشش سماق و در هر مکان سه ترانسکت موازی باهم و عمود برجهت شیب با فواصل 100 متر از هم مستقر شد. در طول هر ترانسکت تعداد 10 پلات پنج‌ متر مربعی با فواصل 20 متر از هم به روش تصادفی سیستماتیک استفاده (درمجموع 90 پلات) و موقعیت هر پلات با استفاده از gps ثبت شد. در سطح هر پلات بذر سماق به روش قطع و توزین برداشت شد. نقشه‌های عوامل محیطی (ارتفاع، شیب، جهت، بارندگی سالانه و دمای سالانه) با استفاده از نقشه مدل رقومی ارتفاع در نرم‌افزار arcgis تهیه و مقدار هر یک از عوامل محیطی برای رویشگاه‌های سماق استخراج‌شده و پرسشنامه‌های رتبه‌بندی عوامل در این خصوص تکمیل گردید. سپس برای تعیین مناطق مستعد کشت سماق در مراتع خاک‌ریز از مکان‌یابی به روش تحلیل شبکه‌ای (anp) استفاده شد. نتایج نشان داد مناطق دارای پوشش سماق 657.80 کیلوگرم در هکتار بذر و 263.12 کیلوگرم در هکتار تولید بذر آرد شده داشت. نتایج تحلیل شبکه‌ای نشان داد از کل سطح مراتع سامان خاک‌ریز برای کشت سماق، 157.12 هکتار خیلی مناسب، 138.10 هکتار مناسب، 110.60 هکتار متوسط، 46.01 هکتار ضعیف و 46.17 هکتار مناطق نامناسب برای کشت گیاه سماق بود. از نتایج می‌توان برای بهره‌ برداری، کشت و افزایش پوشش سماق در مناطق مشخص‌شده استفاده کرد.

Canopy cover and production estimation and susceptible areas locating of Sumac (Rhus coriaria) cultivation in Khakriz rangelands of Ardabil province

The aim of this study was to investigate the canopy cover and seed production of medicinaleconomic Sumac (Rhus coriaria) seeds and locating susceptible areas of Sumac in rangelands of Khakriz village, Bilesavar County, Ardabil province. For this purpose, three sites (a total of 60 hectares) with Sumac cover and in each site three transects were parallel and perpendicular to the direction of the slope with intervals of 100 meters, were established. Along each transect used 10 plots of five square meters with 20meter intervals using a randomsystematic sampling (a total of 90 plots) and the position of each plot was recorded using GPS. Sumac seeds in each plot were harvested by clipping and weighted method. Maps of environmental factors (elevation, slope, aspect, annual precipitation, and temperature) created using digital elevation models (DEM) in ArcGIS and then values of each environmental factor extracted for each Sumac site and the questionnaire of ratings were completed in this regard. Then, to determine the areas susceptible to cultivating Sumac in the Khakriz rangelands, the analytic network process (ANP) method, was used. The results showed that the areas with Sumac cover had 657.88 kg/ha seed production and 263.12 kg/ha of powdered seed production. The results of ANP indicated that 157.12 hectares of the area were very suitable, 138.10 hectares were suitable, 110.60 hectares were medium, 46.01 hectares were poor and 46.17 hectares were unsuitable for Sumac cultivating. The results can be used to exploit, cultivate and increase the cover of Sumac in specified areas.