صورت ایوان در معماری ایرانی، از آغاز تا سده‌های نخستین اسلامی
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
رضائی‌نیا عباسعلی
|
|
منبع
|
مطالعات معماري ايران - 1396 - دوره : 6 - شماره : 11 - صفحه:125 -144
|
|
چکیده
|
ایوان یکی از فضاهای مهم و شاخص معماری ایرانی است که سابقۀ حضور آن به محوطۀ تاریخی حسنلو (طبقۀ چهارم، سدۀ 9 تا 11 ق.م) می رسد. استفاده از ایوان، طی سده ها و هزاره ها در معماری ایران نشان می دهد ایوان صورت پایدار و الگویی کهن در معماری ایرانی است که تداوم خود را از کهن ترین شواهد تا نمونه های متاخر همچنان حفظ کرده است. مقالۀ حاضر صورت ایوان و تحولات آن را در دوران قبل اسلام و دوران اسلامی موردبررسی و تحلیل قرار داده و تلاش کرده است به درک روشنی از ساختار ایوان برسد. شناخت صورت ایوان، برای فهم معنا و عملکرد آن ضروری به نظر می رسد. مقالۀ پیش رو با رویکرد تاریخی، ویژگی های ساختاری ایوان را بر مبنای بناهای شاخص از دوران قبل از اسلام و دوران اسلامی تشریح کرده است. بررسی ایوان ها نشان می دهد آن ها را می توان به سه گروه تقسیم کرد. ایوان ها در صورت های متنوعی چون ایوان ستون دار، ایوان طاق دار و ایوان با تلفیق طارما ظاهر شده اند. این اشکال متنوع در محور تقارن بناها و در مرکز یک ضلع یا اضلاع ساختمان، سازمان دهی شده و معمولاً با حیاطی در جلو و تالاری در پشت خود ترکیب شده اند. ایوان ها علاوه بر ایفای نقش ارتباطی با سایر فضاها، سبب به وجودآمدن طرح های یک یا چند محوری در بناها شده اند. چنان که به صورت یک واحد منفرد، زوجی، سه گانه یا چهار گانه به نمایش درآمده اند. تداوم ایوان در صورت های متنوع، ارزش و اهمیت این فضا را در سنت معماری ایرانی نشان داده و تجلی آن در ترکیب های مختلف موجب شده است تا ایوان به شاخص معماری ایرانی تبدیل شود.
|
|
کلیدواژه
|
صورت ایوان، ایوان ستون‌دار، ایوان طاق‌دار، طارما، معماری ایرانی.
|
|
آدرس
|
دانشگاه کاشان, گروه باستان‌شناسی, ایران
|
|
پست الکترونیکی
|
rezaeenia@kashanu.ac.ir
|
|
|
|
|
|
|