آسیب‌شناسی برنامۀ درس طراحی در رشتۀ معماری منظر در ایران با تاکید بر محتوای آموزشی کارگاه طراحی منظر 1

سابقۀ فعالیت آموزشی و پژوهشی معماری منظر به‌عنوان یک رشتۀ دانشگاهی در ایران کمتر از دو دهه است و به‌عنوان فعالیت حرفه‌ای نیز تخصصی نو محسوب می‌شود و نیازمند رشد بستر نظری و عملی، تربیت نیروهای متخصص و بومی‌سازی علمی در کشور است. همچنین طراحی به‌عنوان هسته اصلی فعالیت‌های آموزشی و حرفه‌ای این رشته مستلزم گسترش مفاهیم، روش‌ها و ابزار تخصصی است. این مقاله با هدف آسیب‌شناسی برنامۀ آموزشی درس طراحی در رشتۀ معماری منظر در دانشگاه‌های کشور و با تاکید بر کارگاه محیط و منظر 1، سعی دارد تا چارچوبی نظری در تبیین محتوای آموزشی کارگاه طراحی منظر 1 ارائه دهد. برای مقایسۀ تطبیقی، برنامۀ درسی کارگاه طراحی منظر 1 در چند دانشگاه مطرح دنیا و در دانشگاه‌های ایران به شیوۀ نمونه‌یابی تصادفی بررسی شد. همچنین با هدف زمینه‌یابی بستر آموزش طراحی، با نُه نفر از اساتید و متخصصان طراحی منظر در دانشگاه‌های کشور مصاحبه‌هایی نیمه‌ساختار یافته با روش پیمایش زمینه‌یابی انجام گرفت. با تکیه بر تحلیل پاسخ‌ها می‌توان دو دیدگاه کلی را در آموزش طراحی منظر در ایران بازشناخت: 1. آموزش «ارزش‌های بوم‌شناختی و قابلیت‌های طبیعی»، 2. آموزش «ارزش‌های زیبایی‌شناختی و اصول طراحی معماری در محیط‌های باز». یافته‌های مقاله (مقایسه برنامه‌های آموزشی و نتایج مصاحبه‌ها) نشان داد که رویکردها و محتوای آموزشی در کارگاه طراحی منظر، نیاز به شرح دقیق‌تر دارند. با استناد به پیمایش برنامه‌های درسی، چارچوب پیشنهادی محتوای آموزشی کارگاه طرح منظر 1 در دو سطح مقدماتی و پیشرفته در آخر معرفی شده است. همچنین مقیاس و موضوع پروژه طراحی با تکیه بر نظرسنجی‌ها در هریک از سطوح آموزشی در یک جدول معرفی شده است. نتایج نشان می‌دهد که محتوای آموزشی کارگاه طرح منظر 1 در سطح مقدماتی باید بر طراحی پروژه‌های کوچک مقیاس و آموزش نظریه‌های پایۀ طراحی، شناخت مفاهیم پایه و اصول و روش‌های طراحی، بیان تصویری، یادگیری از مصادیق پروژه‌های حرفه‌ای و یادگیری بین‌رشته‌ای متمرکز گردد.

Causal Study of Design Studios in the Landscape Architecture Program of Iran: Educational Contents of Landscape Design Studio I

The Landscape Architecture program in the educational and research system of Iran is no more than two decades old. As a professional discipline, its theoretical and practical grounds need to be developed to assist in training professionals and localization purposes. Also, training for design, as the core of the pedagogy and practice in landscape architecture, requires the broadening of concepts, procedures, and professional tools. Results of a comparative study of the course description of Design Studio I in the Master of Landscape Architecture program in Iran and that of topranked universities all around the world imply that Iranian landscape design programs have a less researchbased curriculum. This study seeks to present a theoretical framework for the educational content of landscape design studios with a causal approach to the current courses provided in Iranamp;mdash;with an emphasis on Landscape Design Studio I. The survey consists of comparison of the course descriptions of Landscape Design Studio I in Iranian universities with those of top universities of other countries using random sampling. Also, semistructural interviews were held with nine tutors of landscape design studios using the contextual survey method. Content analyses of responses demonstrate two general points of view of Iranian tutors: 1. environmental and natural values; and 2. aesthetic and architectural values of open space design. Therefore, educational contents and approaches must be more elaborated by detailed descriptions. After discussions, the proposed framework for the Landscape Design Studio I course description is introduced.