اجتماع‌پذیری فضای مابین کلاس‌ها در مدارس، مبتنی‌بر نحو فضای معماری (مدارس معرفی‌شده توسط سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور)

طراحی مناسب فضا، تعاملات اجتماعی دانش‌آموزان را افزایش داده و به تسهیل یادگیری کمک می‌کند. مدل چیدمان کلاس‌ها بر سازمان‌دهی فضاهای آموزشی و اجتماع‌پذیری فضا تاثیرگذار است. موقعیت کلاس‌ها، ارتباطات فضایی و دسترسی به نواحی باز بین کلاس‌ها می‌تواند به افزایش تعاملات اجتماعی و فعالیت‌های گروهی کمک کند. امروزه آموزش فقط در محدودۀ کلاس اتفاق نمی‌افتد و توجه به ویژگی‌های محیطی می‌تواند تاثیر زیادی در یادگیری دانش‌آموزان داشته باشد. به همین علت ضروری است کالبد مدارس تغییر کند و با نیازهای آموزشی هماهنگ شود. هدف از پژوهش حاضر، تحلیل انواع چیدمان کلاس‌ها بر میزان اجتماع‌پذیری فضای دسترسی بین آن‌هاست. روش‌ تحقیق از نوع توصیفی‌تحلیلی بوده و با کمک روش کمّی به تحلیل اجتماع‌پذیری فضاهای دسترسی بین کلاس پرداخته شده است. داده‌ها به‌صورت کتابخانه‌ای جمع‌آوری و برای تحلیل اجتماع‌پذیری فضاهای دسترسی، از روش نحو فضا و رتبه‌بندی چندمعیارۀ تاکسونومی استفاده شده است. به این صورت که ابتدا پلان مدارس در نرم‌افزار depthmap تحلیل و سپس با استفاده از تاکسونومی عددی ترکیب شده‌اند. درنهایت، تحلیل فضایی نقشه‌ها در arcgis برای نمایش سطح اجتماع‌پذیری فضاهای ارتباطی بین کلاس‌ها انجام شده است. نتایج نشان داد چیدمان‌های مختلف کلاس‌ها بر اجتماع‌پذیری فضاهای دسترسی تاثیرات متفاوتی دارند. چیدمان مربع، با یکپارچگی بالا، بیشترین اجتماع‌پذیری را دارد، اما تنوع عملکردی کمتری ارائه می‌دهد. چیدمان‌های پراکنده و h شکل با راهروهای وسیع‌تر، فضای پویاتر و متنوع‌تری را فراهم می‌کنند، که به تعاملات بیشتر کمک می‌کند. چیدمان کلاس‌ها با توجه به نیازهای گروه‌های سنی مختلف می‌تواند طراحی شود. مثلاً چیدمان مربع به‌دلیل اجتماع‌پذیری بالا و نظارت آسان، برای مقاطع ابتدایی که کودکان نیاز به حمایت بیشتری دارند، مناسب است. درمقابل، چیدمان پراکنده با ایجاد فضاهای متنوع و آرام، برای مقاطع دبیرستانی که نیاز به فعالیت‌های متنوع و تمرکز بیشتر دارند، گزینۀ بهتری محسوب می‌شود.

the sociability of space between classrooms in schools based on architectural space syntax(as introduced by the organization for renovation, development, and equipment of schools)

proper spatial design enhances students’ interactions and facilitates learning. the arrangement of classrooms plays a crucial role in organizing educational spaces and impacts social engagement. classroom positioning, spatial connections, access to shared facilities, and the design of open areas between classrooms contribute to increased social interactions and support for group activities. in modern education, learning extends beyond the confines of a traditional classroom, and attention to environmental characteristics can significantly influence students’ learning experiences. thus, adapting school structures to evolve and align with educational needs is essential. this study analyzes different classroom layouts and their effects on the sociability of the spaces between them. the research method is descriptive-analytical, employing quantitative techniques such as space syntax and multi-criteria taxonomy ranking to evaluate the social accessibility of these connecting spaces. data was gathered from library sources, and school floor plans were initially analyzed using depthmap software. the resulting data was then combined using numerical taxonomy, and spatial mapping was conducted in arcgis to illustrate the level of social accessibility within the connecting spaces between classrooms. the results revealed that various classroom layouts have distinct effects on the sociability of access spaces. square layouts, with high integration, exhibit the highest level of social accessibility but offer limited functional diversity. in contrast, scattered and h-shaped layouts, characterized by wider corridors, provide more dynamic and diverse spaces that foster greater interaction. additionally, classroom layouts can be tailored to the needs of different age groups. for instance, square layouts, with high sociability and easy supervision, are suitable for elementary levels where younger children require more support. conversely, dispersed layouts, offering diverse and quieter spaces, are better suited for high school levels, which benefit from varied activities and greater focus. in conclusion, adjusting classroom layouts to align with students’ developmental needs enhances both social engagement and learning outcomes, underlining the importance of thoughtful spatial design in educational settings.