تاثیرات شیوۀ زندگی زنان قوم لر بر تعریف عرصه‌های خصوصی و جمعی در خانه‌های تاریخی-قاجاری خرم‌آباد

خانه‌ها بیان فیزیکی «شیوۀ زندگی» هستند. خانواده، جایگاه زن و روابط اجتماعی از مهم‌ترین جنبه‌های اجتماعی تاثیرگذار بر الگوی خانه‌ها هستند. در این میان «شیوۀ زندگی زنان» از اهمیت خاصی برخوردار بوده، به‌طوری‌که محرمیت در معماری و عرصه‌های زندگی خصوصی و زندگی جمعی را در ارتباط با زنان تعریف کرده‌اند. جوامع بسته به ارزش‌ها، ویژگی‌های فرهنگی و اجتماعی خود، عرصه‌های زندگی خصوصی و زندگی جمعی را تعریف می‌کنند. این پژوهش به ارتباط میان شیوۀ زندگی زنان شهر خرم‌آباد با چگونگی تعریف عرصه‌های خصوصی و جمعی در خانه‌های تاریخی-قاجاری خرم‌آباد می‌پردازد. روش این تحقیق از نوع کیفی است و با روش مردم‌نگاری تاریخی انجام ‌شده است. برای گردآوری اطلاعات و داده‌ها از روش‌های اسنادی و مطالعات میدانی و مصاحبه استفاده‌ شده است. نتایج نشان می‌دهد شیوۀ زندگی زنان قوم لر بر چگونگی تعریف عرصه‌های زندگی خصوصی و زندگی جمعی تاثیرگذار بوده است، به‌طوری‌که پررنگ بودن عرصه‌های زندگی جمعی را در معماری خانه‌های تاریخی دورۀ قاجار شهر خرم‌آباد می‌توان مشاهده نمود؛ چنان‌که برخی از عرصه‌های زندگی خصوصی کم‌رنگ‌تر شده و دارای ویژگی‌های عرصه‌های زندگی نیمه‌خصوصی بوده‌اند و برخی عرصه‌های زندگی نیمه‌خصوصی خانه‌ها به عرصه‌های زندگی جمعی تغییر کارکرد داده‌ بودند. به عبارتی، زنان با به اشتراک گذاشتن برخی فضاهای خصوصی و نیمه‌خصوصی خانۀ خود با همسایگان، نوعی عرصه‌های‌ بزرگ‌تر زندگی خصوصی، نیمه‌خصوصی و عرصۀ زندگی جمعی ایجاد کرده‌اند. عرصه‌های زندگی خصوصی زنانه در مواردی نه‌تنها خلوتی زنانه بلکه فضایی برای برقراری روابط خانوادگی و اجتماعی نیز بودند.

lur women’s way of life and the private and social domainsof historic houses of khorram-abad during the qajar period

homes are the physical expression of the “way of life.” family dynamics, the role of women, and social relationships are among the most significant social attributes that influence house layouts. the “women’s way of life” is especially remarkable, defining privacy and areas of the private and social life of women. societies describe their private and social living areas depending on socio-cultural factors and values. this research aims to study the relationship between the way of life of women and the design of private and social domains in the houses of khorram-abad during the qajar period. the qualitative research approach and historical ethnography method were employed. documentary methods, field studies, and interviews were used for data collection. the results show that the way of life of lur women has influenced the layout of private and social domains of houses, highlighting the social domain in the architectural design of the historic houses of khorram-abad during the qajar period. some areas of private life were less intimate and thus can be categorized as semi-private areas. furthermore, some semi-private areas can be categorized as social living areas. in other words, women had created extended areas of private, semi-private, and social life by sharing some of their private and semi-private spaces with neighbors. in some cases, private areas served not only as female seclusion spaces but also as a setting for establishing family and social relationships.