بررسی دمای سطح داخلی دیوار جنوبی با نمای خوون‌چینی در اقلیم بسیار گرم و نیمه‌خشک‌ معتدل (تابستان و زمستان)

خوون‌چینی نوعی گره‌چینی آجری برجسته است که از عناصر تزیینی معماری سنتی اقلیم بسیار گرم و نیمه‌خشک‌‌ معتدل خوزستان به شمار می‌رود. برجستگی خوون‌چینی منجر به سایه‌اندازی بر نما می‌شود و به‌ویژه در تابستان، سطح بزرگی از نما را می‌پوشاند. اثر خوون‌چینی بر کاهش نفوذ گرما از نما به داخل در تابستان، پیش‌تر در پژوهشی توسط نگارندگان با روش تجربی اثبات شد. با توجه به تفاوت زیاد دمای محیط در تابستان و زمستان، هدف از این پژوهش، بررسی تغییرات روزانۀ دمای سطح داخلی دیوار با نمای خوون‌چینی نسبت به دیوار بدون تزیینات در زمستان است تا از این راه، اثر خوون‌چینی بر دمای سطحی دیوار در دو فصل با یکدیگر مقایسه شوند. دو اتاقک یکسان که وجه جنوبی آن‌ها دیوار آجری است، در آبادان به‌عنوان نمایندۀ اقلیمِ مورد مطالعه ساخته شدند. یک نقش خوون‌چینی با سایه‌اندازی زیاد بر دیوار آجری اتاقک‌ها، در یکی با دو سانتی‌متر برجستگی نسبت به زمینه و در دیگری بدون برجستگی اجرا شد. دمای محیط و دمای سطح داخلی دیوار جنوبی اتاقک‌ها در شش دورۀ اندازه‌گیری، هر دوره شامل سه شبانه‌روز پیوسته، در تابستان و زمستان 1398 ثبت شدند. برای اطمینان از درستی کارکرد مدل‌های ساخته‌شده، آزمایش به روش شبیه‌سازی تکرار شد. داده‌ها نشان دادند تغییرات روزانۀ نمودار اختلاف دمای سطح داخلی دیوار جنوبی با نمای خوون‌چینی و دیوار بدون خوون‌چینی، در تابستان و زمستان، از الگوی مشابهی پیروی کردند که تابعی از نوسان روزانۀ دمای محیط است. در هریک از روزهای اندازه‌گیری، بیشترین و متوسط دمای روزانۀ سطح داخلی دیوار با نمای خوون‌چینی از دیوار دیگر کمتر بود؛ درحالی‌که کمترین دمای سطحی دیوار مقداری افزایش را نشان داد. این نتیجه به این معناست که خوون‌چینی اثر تعدیل‌کننده دارد و دامنۀ تغییرات دمای سطح داخلی دیوار را کاهش می‌دهد. میانگین کاهش بیشترین دمای سطحی روزانۀ دیوار جنوبی با نمای خوون‌چینی نسبت به دیوار بدون آن در مجموعِ هجده شبانه‌روز اندازه‌گیری تجربی در تابستان و زمستان، به‌ترتیب 1 و 1.2 درجۀ سلسیوس، میانگین کاهش متوسط دمای سطحی روزانۀ دیوار 0.2 درجۀ سلسیوس و میانگین افزایش کمترین دمای سطحی روزانۀ دیوار 0.4 درجۀ سلسیوس محاسبه شد.

indoor surface temperature variations of south walls with khavun-chini facades in hot and semi-arid-temperate climate (summer and winter)

khavun-chini, which is one of the traditional ornamental features of architecture in the hot and semi-arid-temperate climate of khuzestan, is a kind of brickwork with protruded elements. protrusion in khavun-chini brickwork covers a large area of the facade in shade especially during the summer. the effect of khavun-chini on reducing heat gain through the south facade in summer has already been proven experimentally. this study aims to investigate the daily variations of the indoor surface temperature of walls with khavun-chini facade compared to plain walls in winter in order to compare the effect of khavun-chini on the indoor wall surface temperature in two seasons. two identical chambers, the south faces of which were brick walls, were built in abadan as representative of the studied climate. a khavun-chini pattern with a high shading effect was executed on their walls—one with a two-cm protrusion from the surface and the other without any protrusion. the indoor surface temperatures of south walls and the ambient temperatures were recorded in six measurement periods, each period including three consecutive days and nights in the summer and winter of 2019. the experiment was repeated by simulation to ensure the correct performance of the constructed models. the data showed that the daily variations of the indoor surface temperature graphs of both the south wall with khavun-chini facade and the plain wall follow a similar pattern in summer and winter, since they are a function of daily fluctuations in the ambient temperature. in every measurement day, the maximum and mean temperatures of the indoor surface of the wall with khavun-chini was lower than the other wall, while its minimum wall surface temperature was higher. this result means that khavun-chini has a moderating effect and reduces the range of temperature variations. the average decreases of the daily maximum wall surface temperature in a total of eighteen days of experimental measurement in summer and winter were 1° and 1.2° c, respectively; the average decrease of the mean wall surface temperature was 0.2, and the average increase of the minimum wall surface temperature was 0.4° c.