تبیین کیفیت مناظر صوتی سراهای بازار تبریز بر اساس ارزیابی‌های عینی و ذهنی

منظر صوتی شاخه‌ای جدید از مطالعات شهری است که در کنار کمیات صوت، به کیفیت صدای شنیده‌شده نیز می‌پردازد. منظر صوتی مفهومی ذهنی و ادراکی است و از همین‌ رو شاخصه‌های متعددی در کیفیت آن دخیل هستند که به‌طور کلی به دو دسته مولفه‌های عینی و ذهنی تقسیم می‌شوند. تراز فشار صوت مهم‌ترین مولفۀ عینی است و در ارتباط مستقیم با بلندی ادارکی صدا و آسایش صوتی در ارتباط قرار می‌گیرد. پژوهش حاضر در پی آن است که مشخص کند مقادیر تراز فشار صوت و همچنین مدت‌زمان مواجهه با صدای بازار در سراهای بازار تبریز به چه صورتی در مطلوبیت ادراکی مناظر صوتی آن فضاها اثرگذار هستند. مقادیر تراز فشار صوت در سه سرای حاج حسین‌قلی قدیم و میانی و میرزامحمد اندازه‌گیری شده و کیفیت ادارکی افراد حاضر در این فضاها از مناظر صوتی آن‌ها ارزیابی شده است. با تحلیل همبستگی و تطبیق یافته‌های تحقیق با علوم بالادست، نحوۀ اثرگذاری اندازۀ تراز فشار صوت، مدت و علت حضور در بازار در کیفیت ذهنی منظر صوتی مشخص شده است. نتایج حاکی از آن هستند که هر سه سرای مورد مطالعه به‌لحاظ عینی جزء فضاهای آرام و آسوده هستند. اما هرچه مدت‌زمان مواجهه با صدای بازار بیشتر می‌گردد، از میزان آسایش صوتی و مطلوبیت منظر صوتی کاسته می‌شود. حفره‌های معماری و مصالح جدارۀ سراها سبب می‌شود مقادیر تراز فشار صوت پایین باشد. اما صداهای ناخواسته که بروز ناگهانی و شدت صدای نسبتاً بالا دارند، باعث اخلال در آرامش صوتی شده و اثر سوء در کیفیت منظر صوتی دارند. لذا ضروری است در مطالعۀ مناظر صوتی فضاهای آرام شهری، به مولفه‌ای تحت عنوان وضوح صدای شهری نیز توجه شود. این مسئله در خصوص افرادی که مدت‌زمان طولانی‌تری در مواجهه با یک منظر صوتی خاص قرار دارند، از اهمیت بیشتری برخوردار است.

Quality of Soundscape in Sarâs of Tabriz Bazaar Based on Objective and Subjective Evaluations

Soundscape is a new branch of urban studies that deals with the quality of the sound heard in addition to the quantities of sound. Soundscape is a mental and perceptual concept. Therefore, there are several characteristics involved in its quality that can be generally divided into two categories of objective and subjective components. Sound Pressure Level (SPL) is the most important objective component and is directly related to the sound loudness of sound and sonic comfort. The present study seeks to determine how the values of SPL and peoplechr(chr(chr('39')39chr('39'))39chr(chr('39')39chr('39')))s duration of exposure to sounds of Sar acirc;s of Tabriz Bazaar affect the perceptual desirability of the soundscape of those spaces. The values of SPL have been measured in the old and middle Haj HosseinQoli and Mirza Mohammad Sar acirc;s and the perceptual quality of those soundscapes has been evaluated from the sight of individuals. By analyzing the correlation and adaptation of the research findings with the upstream sciences, the effect of SPL, duration and reason for presence in Bazaar on the mental quality of the soundscape has been determined. The results indicate that all three studied Sar acirc;s are objectively tranquil and sonic comfortable spaces. But longer the exposure time to sound of Bazaar increases the less sonic comfort and the desirability of the soundscape. Architectural cavities and wall materials cause low SPL values. But unwanted sounds that have a sudden onset and a relatively high volume can reduce the sonic comfort and have a detrimental effect on the quality of the soundscape. Therefore, it is necessary to consider a component called urban sound clarity in the study of soundscapes of tranquil urban spaces. This is especially important for people who have been exposed to a particular soundscape for a long time.