محراب‌بری در نگاره‌های تیموری

نگاره های ایران منابعی هستند که ساختار و آرایه های بناهای ایران را به خوبی بازتاب می دهند. بنابراین در مقام منابع مکمل در مطالعۀ معماری ایران باید به آن ها رجوع و کمبودهای اطلاعاتی را جبران کرد. با چنین نگرشی، در این مقاله، آرایۀ (آذین) گچی که در نگاره های بهزاد و میرک ، نگارگران مکتب نقاشی هرات، بازتاب یافته، بررسی و تحلیل شده است. مقالۀ حاضر نشان می دهد که نه در نگاره های تیموری و نه در بناهای باقی مانده از این عصر، تنگ بری وجود نداشته، بلکه آرایه ای که در نگاره ها ترسیم و در بناهای تیموری ایجاد شده، »محراب بری « است. اگر نمای تنگ بری ها شبیه تنگ و صراحی است، شکل نمای طاقچه های محراب بری شبیه محراب است. بنابراین با در نظر گرفتن شکل محراب، این آرایۀ گچی را محراب بری نامیده اند. بر پایۀ تحلیل نگاره ها و خوانش متون تاریخی می توان گفت محراب بری آذینی برای آراستن عمارات مجلل همچون کاخ ها، کوشک ها، آرامگاه ها و نیز مکانی برای به نمایش گذاردن اشیاء نفیس در برابر دیدگان مشتاق در عصر تیموری بوده است. برخی عمارات سلطنتی را که دارای آرایۀ گچی محراب بری بوده اند، می توان چینی خانه نامید.

Mehrabbori (altar shape plaster cutting) in Timurid miniatures

Iranian miniature paintings very well reflect the structure and decorations of Iranian monuments. Therefore, they are good secondary sources to refer to and compensate for the lack of information in the study of Iranian architecture. In the present article, the plaster ornaments (stuccowork) that are reflected in Behzad rsquo;s and Mirak rsquo;s paintings mdash;two famous painters of the Herat school of painting mdash;have been studied and analyzed. The present article claims that there were no Tongbori ornaments in either Timurid miniatures or Timurid architecture. The ornament which is depicted both in Timurid miniatures and seen in Timurid buildings is ldquo;Mehrabbori rdquo; (plaster cutting in the shape of a mehrab). The faces of Tongbori ornaments are similar to ewers and pitchers, whereas the faces of Mehrabbori ornaments are similar to mehrabs. Therefore, it is better to name the motifs as Mehrabbori. Based on the analysis of miniature paintings and historical texts, it can be said that Mehrabbori was designed to decorate grand buildings like palaces, pavilions, and mausoleums and it was also used for exhibiting exquisite objects in buildings of the Timurid era. Some royal buildings that have Mehrabbori ornaments can be called chinikhaneh..