اثر پوشش گیاهی بر تعدیل احساس گرمایی فضای باز منطقه سیستان

آسایش حرارتی در فضای باز، مبحثی است که از حدود 1970 مطرح شده است و با توجه به تفاوت هایی که با آسایش حرارتی فضای بسته دارد، باید بر اساس شاخص های مناسب خود مورد سنجش قرار گیرد. همچنین ضرورت دارد که آسایش حرارتی فضای باز در هر منطقۀ جغرافیایی به صورت مستقل ارزیابی شود. بنابراین، هدف از این پژوهش به طور کلی، مطالعۀ شاخص های اندازه گیری آسایش حرارتی در فضای باز و تعیین مناسب ترین شاخص، و به طور خاص بررسی وضعیت احساس گرمایی در فضای باز در اقلیم گرم و خشک سیستان با توجه به شاخص مناسب و شناخت عوامل ساختاری موثر بر تعدیل شرایط آسایش حرارتی فضای باز است. ازاین رو برای مطالعه، دو سایت متفاوت از لحاظ نوع و تراکم پوشش گیاهی، تراکم ساختمانی و پوشش کف در منطقۀ سیستان در نظر گرفته شد. کار میدانی در روزهایی از ماه های تیر و مرداد 1395 به عنوان نمایندۀ ایام گرم تابستان و با فاصلۀ زمانی 3 ساعت طی روز برای اندازه گیری تعیین شد. مطالعه و بررسی پژوهش های پیشین در فضای باز نشان داد که شاخص »دمای معادل فیزیولوژیکی « (pet) مناسب ترین و متداول ترین شاخص برای ارزیابی آسایش حرارتی فضاهای باز به شمار می رود. طبق تحلیل توصیفیِ سایت های منتخب به عنوان نمایندۀ فضاهای باز منطقۀ سیستان، میزان شاخص pet سایت شمارۀ 1 که صرفاً پوشش گیاهی و فاقد ساختمان است، از سایت شمارۀ 2 که ترکیبی از پوشش گیاهی و ابنیه می باشد، 5/1 درجۀ سانتی گراد کمتر، و سایت شمارۀ 1 از شرایط آسایش بهتری برخوردار است. همچنین مشخص شد که به طور کلی، احساس گرمایی منطقۀ سیستان طی تابستان در وضعیت »خیلی داغ « قرار دارد و تنها در نقاطی که پوشش گیاهی سایه انداز و متراکم وجود داشته باشد، این وضعیت به احساس گرمایی »داغ « تعدیل می یابد. تحلیل استنباطی داده ها نیز نشان داد که بین شاخص pet و متغیرهای اقلیمیِ دمای هوا، رطوبت نسبی و میانگین دمای تابشی و عوامل ساختاریِ نوع گونۀ گیاهی و تراکم پوشش گیاهی رابطۀ معناداری وجود دارد؛ بدین نحو که در حالتی که پوشش گیاهی وجود ندارد، بیشترین میزان pet، در نقاط دارای پوشش گیاهیِ تُنُک و بوته ای pet متوسط و در نقاط دارای پوشش گیاهیِ درختی و متراکم کمترین میزان pet مشاهده شده است.

The Role of Vegetation in Moderating Outdoor Thermal Sensation: The Case of Sistan Region

The subject of outdoor thermal comfort has been researched since 1970. Due to its differences with indoor thermal comfort, it must be assessed with the proper indices. Also, the outdoor thermal comfort of each geographical region must be assessed independently. This research aims to study the measurement indices of outdoor thermal comfort and subsequently determine the most relevant index to assess outdoor thermal comfort in the hot arid climate of Sistan Region (situated east of Iran in Sistan and Baluchestan Province). Next, the structural factors effective in moderating outdoor thermal comfort are identified.For this purpose, two sites with different types and densities of vegetation, floor area ratios, and pavement types were selected in Sistan Region. Field measurements were performed during certain days of JuneAugust of 2016 (representing the hottest days of summer) during daytime in threehour intervals. A review of past studies showed that physiologically equivalent temperature (PET) is the most relevant and the most used index for assessing outdoor thermal comfort. Based on the results of the descriptive analysis of the selected sites, the PET index was 1.5 ° C lower in site 1, which consisted only of vegetation and no buildings, as compared to site 2, which consisted of both vegetation and buildings, showing that site 1 had better comfort conditions. In addition, it was shown that the overall state of thermal sensation in Sistan Region is ldquo;very hot rdquo; during summer, except for areas that have shading and dense vegetation in which the state is ldquo;hot rdquo;. Furthermore, inferential statistical analysis of data indicated that there is a significant correlation between the PET index and climate variables such as air temperature, relative humidity, and mean radiant temperature, as well as the structural factors of plant species and vegetation density. The PET index is highest in areas with no vegetation; average in areas with sparse bushy vegetation; and lowest in areas with dense vegetation and trees.