تشریفات قانونی و دادرسی و آثار مترتب بر عدم رعایت آن‌ها در امور کیفری

طبق تبصرۀ مادۀ 455 قانون آیین دادرسی کیفری سال 1392 «عدم رعایت تشریفات دادرسی، موجب نقض رای نیست، مگر آنکه تشریفات مذکور به درجه‌ای از اهمیت باشد که موجب بی‌اعتباری رای شود». نظیر این حکم در مواد 359، 426 و بند 2 مادۀ 430 قانون آیین دادرسی کیفری سال 1291 و نیز بند ب مادۀ 257 و بند ب مادۀ 265 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب سال 78 نیز بیان شده بود. قانون‌گذار ضمن عدم تعیین تشریفات و فارق تشریفات مهم از غیرمهم در قوانین مزبور فارق تشریفات قانونی و دادرسی و آثار مترتب بر عدم رعایت آن‌ها را نیز معین نکرده بود. در حالی که به نظر می‌رسد بین تشریفات مزبور و آثار مترتب بر عدم رعایت هر کدام از آن‌ها و نیز درجۀ اهمیت هر کدام از اصول و تشریفات دادرسی و قانونی تفاوت وجود دارد و به همین اعتبار، قانون‌گذار عدم رعایت آن‌ها را موجب بی‌اعتباری رای تلقی کرده است. مقالۀ حاضر جهت تبیین نکات مزبور و در مقام پاسخ به سٶالات مطروحه به روش تحلیلی اقدام به بررسی تشریفات و آثار آن‌ها در مراحل مختلف یک رسیدگی جزایی از بدو تا ختم رسیدگی می‌نماید.