مداخله‌ای در تکانشگری و خودکنترلی نوجوانان دارای اختلال نامنظم خلقی اخلال گرانه: اثربخشی و کارآمدی طرحواره درمانی ذهنیت مدار و آموزش کنترل تکانه

هدف: این پژوهش با هدف مقایسه اثربخشی طرحواره درمانی ذهنیت مدار و آموزش کنترل تکانه بر تکانشگری و خودکنترلی نوجوانان دارای اختلال نامنظم خلقی اخلال گرانه انجام شد.روش‌ها: روش آزمایشی و طرح پژوهش حاضر پیش‌آزمون - پس‌آزمون و پیگیری چند گروهی بود. جامعه ی آماری این پژوهش را کلیه ی نوجوانان پسر 10 تا 17 ساله شهر شیراز که در سال تحصیلی 99-1398 در مدارس این شهر مشغول به تحصیل می باشند تشکیل می دهند. نمونه ی پژوهش 60 نفر از نوجوانان پسر دارای اختلال نامنظم خلقی اخلال‌گرانه بود که از میان نوجوانان پسری که نمره ی بالا در مقیاس خودگزارش دهی پرسشنامه سیاهه رفتاری کودک آخنباخ و پرسشنامه غربالگری اختلال نامنظم خلقی اخلال گرانهانه لاپورته و همکاران  بود به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای از نواحی آموزش و پرورش شهر شیراز انتخاب و در دو گروه آزمایشی و یک گروه کنترل به طور تصادفی گمارده شدند. ابزارهای پژوهش، مصاحبه بالینی ساختاریافته، مقیاس خودگزارش دهی پرسشنامه سیاهه رفتاری کودک آخنباخ، مقیاس خود کنترلی تانجی، بامیستر و بون و مقیاس تکانشگری پاتون و همکاران بود. داده های جمع آوری شده با استفاده از آزمون تحلیل کواریانس آمیخته با اندازه گیری مکرر مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند.یافته‌ها: نتایج نشان داد که آموزش گروهی طرح واره درمانی ذهنیت مدار و آموزش کنترل تکانه بر کاهش تکانشگری و افزایش خودکنترلی نوجوانان دارای اختلال نامنظم خلقی اخلال گرانه موثر بوده است و بین دو گروه آزمایش و کنترل در مرحله پس آزمون و پیگیری در میزان خودکنترلی و تکانشگری تفاوت معنادار وجود دارد (0.001≥p).نتیجه‌گیری: بنابراین می توان نتیجه گرفت از آموزش های طرحواره درمانی ذهنیت مدار و مهارتهای کنترل تکانه می توان به عنوان روش های مداخله ای مناسب در کنار درمان دارویی سود جست.

impulsivity and self-control of adolescents with disruptive mood dysregulation disorder: the effectiveness of schema modes therapy and impulse control training

objective: this study aims to compare the effectiveness of schema modes therapy and impulse control training was performed on the impulsivity and selfcontrol of adolescents with disruptive mood dysregulation disorder.methods:  the experimental method and design of the present study were pretestposttest and multigroup followup. the statistical population of this study consists of all adolescents aged 10 to 17 years old in shiraz who are studying in the schools of this city in the academic year 20192020. the sample consisted of 60 male adolescents with disruptive mood dysregulation disorder among the male adolescents who scored high on the selfreport scale of the achenbach child behavior inventory and the disruptive mood dysregulation disorder laporte et al. multistage cluster random sampling method was selected from education areas of shiraz and randomly assigned to two experimental groups and a control group. the research instruments were structured clinical interviews, the selfreport scale of the achenbach child behavior inventory, the selfcontrol scale by tangney and et al, and the impulsiveness of patton et al scale. the collected data were statistically analyzed using repeated measures covariance analysis.results: the results showed that group training of subjective schema modes therapy and impulse control training was effective in reducing impulsivity and increasing selfcontrol of adolescents with disruptive mood dysregulation disorder (p≤0.001).conclusion: therefore, it can be concluded that subjective schema modes therapy and impulse control training can be used as appropriate intervention methods along with drug therapy.