مقایسه اثربخشی برنامه توان بخشی شناختی مبتنی برحافظه آینده‌نگر و برنامه تنظیم هیجان بر کارکردهای اجرایی دانش‌آموزان با اختلال نارسایی توجه و بیش‌فعالی

هدف: هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی برنامه توان بخشی شناختی مبتنی برحافظه آینده نگر و برنامه تنظیم هیجان بر کارکردهای اجرایی دانش آموزان با اختلال نارسایی توجه و بیش فعالی است. روش ها: این پژوهش از طرح شبه آزمایشی پیش آزمون پس آزمون و پیگیری همراه با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه دانش آموزان دچار اختلال نارسایی توجه و بیش فعالی مراجعه کننده به مراکز مشاوره شهر بوشهر در سال تحصیلی 99-1398 بود. از میان آنها به روش نمونه‌گیری در دسترس 45 نفر که ویژگی‌های لازم بر اساس پرسشنامه فرم کوتاه و تجدیدنظر شده مقیاس درجه بندی کانرز والدین (1960) و ملاک های ویرایش پنجم کتاب راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی را داشتند فهرست شدند و سپس در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل (هر گروه 15 نفر) گمارش شدند. برای سنجش عملکرد توجه، از خرده مقیاس خطای حذف آزمون عملکرد پیوستة tova و برای ارزیابی عملکرد بازداری پاسخ از خرده مقیاس خطای ارتکاب آزمون tova، آزمون ویسکانسین و آزمون استروپ استفاده شد. گروه آزمایش توانبخشی شناختی به مدت 8 جلسه 60 دقیقه ای و گروه آزمایش تنظیم هیجان  نیز تحت آموزشی برنامه آموزشی تنظیم هیجان در 18 جلسه 60 دقیقه ای و به صورت گروهی تحت آموزش قرار گرفتند. داده های حاصل از پژوهش با آزمون تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت.یافته‌ها: یافته ها نشان داد برنامه های آموزشی توان بخشی شناختی و تنظیم هیجان موجب بهبود مشکلات رفتاری دانش آموزان شده است و این تاثیر در مرحله پیگیری دو ماهه پایدار ماند (0.05˂p). نتیجه‌گیری: با توجه به یافته‌های به‌دست آمده از مطالعه حاضر می توان نتیجه گیری کرد که این دو برنامه آموزشی آموزش می تواند به عنوان یک روش مداخله ای در بهبود مشکلات رفتاری دانش آموزان با اختلال نارسایی توجه و بیش فعالی استفاده شود.

the effectiveness of cognitive rehabilitation program based on prospective memory and emotion regulation program and executive functions of students with attention deficit hyperactivity disorder

objective: the aim of this study was to examine comparison of the effectiveness of cognitive rehabilitation program based on prospective memory and emotion regulation program on executive functions of students with attention deficit hyperactivity disorder.methods: this study was semi-experimental pre-test, post-test, and follow-up with control and experimental group. the statistical population consisted of chidren with adhd who had been referred by the schools to the counseling center of boushehr provinces in 2019-2020 school year. of these, using convenience sampling and considering the requirements of the research project based on conner’s parents rating scale (cprs, 1960) and the fifth diagnostic and statistical manual of mental disorder, 45 students were selected and assigned to two experimental group and a control group. the omission error and commission error sub-scales of the test of variables of attention (tova), test and the wisconsin card sorting test were utilized. the cognitive rehabilitation experimental group received 8 sessions of group training and emotion regulation experimental group received 18 sessions. for statistical data analysis, variance analysis with repeated measures is used. results: findings showed that cognitive rehabilitation  and emotion regulation training have a significant effect on on executive functions of students with attention deficit hyperactivity disorder and this effect remains unchanged in the two-month follow-up phase.conclusionfinally, we may conclude that cognitive rehabilitation and emotion regulation training, as an effective and functional intervention, could be used to improve inhibition and attention performance of students with attention deficit hyperactivity disorder.