شاخص‌ بانکداری اسلامی

گسترش بانکداری اسلامی در دهه‌های اخیر، ضرورت تدوین شاخص‌های ارزیابی میزان تحقق آرمان‌های آن را دو چندان کرده است. سوال اصلی این مقاله این است که چگونه می‌توان وضعیت بانکداری اسلامی را ارزیابی کرد. یافته‌های این مقاله، با روش تحلیلی، نشان می‌دهد که رعایت موازین فقهی اسلام و تحقق اهداف شریعت، دو بُعد محوری در بانکداری اسلامی را تشکیل می‌دهند. مولفه‌های بُعد اول، حذف ربا، جهالت، فساد و رعایت فقه قراردادها و مولفه‌های بُعد دوم، کارایی، همگرایی بخش بانکی و حقیقی، عدالت، ایفای مسیولیت اجتماعی، تکریم مشتری و ترویج قرض‌الحسنه می‌باشند. در این مقاله، برای سنجش میزان رعایت موازین فقهی نماگرهای قرارداد واقعی، اطلاعات بانکداری اسلامی، اطلاع از مفاد قرارداد، سلامت بانکی، تخصیص در زمینه قرارداد و مطالبات غیرمعوق معرفی شده‌اند. برای ارزیابی تحقق اهداف شریعت نیز نماگرهای کارایی، حاشیه سود بانکی، برابری فرصت، تسهیلات غیررانتی، امهال معسر، توازن منطقه‌ای تسهیلات، کارمزد عادلانه، تخصیص تسهیلات تکلیفی، تامین مالی طیب، پرداخت به موقع تسهیلات، و تخصیص قرض‌الحسنه مطرح شده‌اند. شاخص پیشنهادی بانکداری اسلامی، میانگین ساده نماگرهای رعایت موازین فقهی و تحقق اهداف شریعت است.