خلق پول اعتباری بانکی به‌مثابه‌ «اکل مال به باطل»

علی‌رغم انجام تحقیقات متعدد در زمینۀ خلق پول اعتباری بانکی، هنوز ابهامات زیادی در مورد آن در مباحث بانکداری اسلامی وجود دارد. این مقاله با روش تحلیلی به بررسی دیدگاه اقتصاد اسلامی در زمینۀ خلق پول اعتباری بانکی از مسیر بانکداری ذخیرۀ جزئی و نیز خلق پول اعتباری از هیچ با ایجاد اعتبار در حساب می‌پردازد. بر اساس یافته‌های تحقیق، خلق پول باعث بروز مشکلاتی همچون ایجاد چندین ادعای مالکیت بر مال واحد مفروز در آن واحد می‌شود؛ همچنین خلق پول از هیچ مبتنی‌بر اعتباری مشابه چک‌های صوری است. با توجه به مباحث حقوقی مطرح‌شده، خلق پول اعتباری بانکی به هر میزان و هر شکل حتی در نظام بانکداری ذخیرۀ جزئی از حیث فقهی مصداق اکل مال به باطل و حرام است. این امر مستلزم اقدامات سیاستی و تقنینی برای مقابله با خلق پول در اقتصاد ایران است.

bank credit money creation as an instance of *akl al-māl bi'l-bāṭil*

despite numerous studies on bank credit money creation, considerable ambiguity remains concerning its status in islamic banking discussions. this paper employs an analytical method to examine the islamic economic perspective on bank credit money creation through fractional reserve banking and = creating credit money from nothing by creating credit in the account. according to the findings, money creation leads to problems such as multiple simultaneous claims of ownership over a single, definite property. moreover, credit creation money from nothing resembles fictitious cheques. from a legal perspective, the study concludes that any form and amount of bank credit money creation—even under a fractional reserve banking system—is, from a jurisprudential standpoint, a case of akl al-māl bi’l-bāṭil (unjust enrichment), and thus religiously prohibited. this conclusion calls for policy and legislative measures to counteract money creation practices in the iranian economy.