تحلیل تطبیقی مبانی اقتصاد جمعیت از منظر مکتب شیکاگو و آموزه‌های قرآن کریم

اقتصاد جمعیت از دیرباز موضوعی چالشی در ادبیات توسعه و پیشرفت اقتصادی بوده است. در این زمینه اقتصاددانان تحلیل های متفاوتی از کارکردهای اقتصادی جمعیت و همچنین انگیزه های فرزندآوری ارائه دادهاند. یکی از رویکردهای مطرح در این زمینه، رویکرد مکتب شیکاگو به جمعیت و فرزندآوری است.جمعیت و منابع انسانی یکی از ارکان مهم و تاثیرگذار رشد اقتصادی است که فراهم کننده نیروی کار و سرمایه انسانی و موجد نوآوری ها و خلاقیت ها در فرایند رشد و پیشرفت اقتصادی می‌باشد. در این میان، اما نظریه‌های کاهش و افزایش جمعیت انسانی از منظر اقتصادی، اجتماعی و دینی، از دیر باز، یکی از مباحث چالش برانگیز در ادبیات اقتصاد جمعیت بوده است. هدف از این پژوهش، تحلیل تطبیقی دیدگاه‌های جمعیتی مکتب اقتصادی شیکاگو و آموزه‌های قرآن کریم می‌باشد که پس از ذکر بن‌مایه‌های نظری این دو دیدگاه، با روش تحلیل تطبیقی، پژوهشی نوآورانه را ارائه نموده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد: ادبیات اقتصاد باروری مکتب شیکاگو که مبانی آن برگرفته از نظریه کمیت – کیفیت جمعیت گری بکر بوده و پایه اصلی عمده نظریات اقتصاد باروری در اقتصاد متعارف می‌باشد، اختلافات جدی و اساسی با مبانی قرآنی در حوزه جمعیت دارد. همچنین از دیدگاه قرآن کریم، رویکرد هزینه-فرصتی در ازدواج و فرزندآوری مردود بوده و نوعی شرک و کفر به وعده خداوند متعال محسوب می‌گردد. و نگاه مکتب شیکاگو به فرزندان به هیچ عنوان از بعد نعمت الهی نبوده و تمایلات مالی در فرزندآوری را دارای اولویت نسبت به تمایل و اشتیاق فطری انسان می‌داند. بر همین اساس و در نظر گرفتن انتخاب عقلایی فرد مسلمان با فرض عقلانیت محدود، دیدگاه مکتب شیکاگو از منظر مبانی دینی مردود است.

the comparative analysis of the foundations of population economics from the perspective of the chicago school and the teachings of the holy quran

population economics has long been a challenging topic in the literature of economic development and progress. in this context, economists have provided different analyzes of the economic functions of the population as well as the motivations for childbearing. one of the prominent approaches in this field is the chicago school’s approach to population and childbearing. the purpose of this research is to compare the demographic views of the chicago school of economics and the teachings of the holy quran and examine the theoretical foundations of these two views. the findings of the research, organized by the comparative analysis method, show: the literature of fertility economics of the chicago school, whose foundations are derived from the quantity-quality theory of virgin population and is the main basis of fertility economics theories in conventional economics, has serious and fundamental differences with the quranic foundations in the population area. also, from the point of view of the holy quran, the cost-opportunity approach in marriage and childbearing is rejected and is considered a kind of shirk and disbelief in the promise of god almighty. the chicago school’s view of the child is not in any way a divine blessing; the followers of this school consider the financial inclinations in having children to have priority over the innate desire and passion of human beings. based on this and considering the rational choice of the muslim person with the assumption of limited rationality, the view of the chicago school is rejected from the point of view of religious foundations.