بررسی تطبیقی انواع شناخت و امتداد روش‌شناختی آن در اقتصاد اسلامی و اقتصاد متعارف

این مقاله به بررسی تطبیقی انواع شناخت در فلسفه‌ اسلامی و فلسفه‌ غرب و امتداد آن در روش‌شناسی دانش اقتصاد اسلامی و علم اقتصاد متعارف می‌پردازد. بنا به فرضیه‌ مقاله، تفاوت انواع معرفت در فلسفه‌ اسلامی و فلسفه‌ غرب باعث تفاوت در روش‌شناسی دو دانش اقتصاد اسلامی و متعارف می‌شود. یافته‌های پژوهش که به‌روش تحلیلی انجام شده است، نشان می‌دهد که علم حضوری از ویژگی‌های فلسفه‌ اسلامی است و در فلسفه‌ غرب مطرح نشده است. علم حضوری همگانی و خاص، در نظریه‌پردازی و تبیین علمی کاربرد دارد؛ ولی روش استفاده از علم حضوری خاص و اعتبارسنجی نتایج آن، باید تدوین شود. علم حصولی به دو قسم تصور (شامل مفاهیم حقیقی و اعتباری) و تصدیق تقسیم می‌شود. اختلاف دیدگاه فلاسفه‌ اسلامی و غرب درباره‌ مفاهیم حقیقی کلی، منجر به اختلاف در روش نظریه‌پردازی و اعتبار‌سنجی نظریه‌ها می‌شود. از نگاه فلاسفه‌ اسلامی، مفاهیم اعتباری در تنظیم رفتارها و روابط اجتماعی و اقتصادی افراد در جامعه موثرند؛ ازاین‌رو در دانش اقتصاد اسلامی باید به نقش اعتبارات اجتماعی توجه شود. در مورد تصدیقات به این نتیجه رسیدیم که گزاره‌های کلی اخباری بیانگر رابطه‌ علی و معلولی بین رفتارها و پدیده‌های اقتصادی، عنصر هویت‌بخش دانش اقتصاد متعارف و اسلامی‌اند؛ ولی روش دستیابی به این گزاره‌ها و نیز اعتبارسنجی آنها در دو دانش مبتنی بر مبانی هستی‌شناسانه و معرفت‌شناسانه‌ دو دانش، متفاوت بوده و نیازمند تبیین است.