روش‌شناسی نظام مالی مطلوب اسلامی

اقتصاد مالی رایج براساس مبانی فلسفی لیبرال شکل گرفته و با حذف ارزش‌ها و اخلاق، زمینه بحران‌های بزرگ اقتصادی را فراهم آورده است. این مبانی هدف‌هایی را ترسیم کرده که دانش مالی براساس آن شکل گرفته است. حاکمیت امیال، تجربه‌گرایی، اصالت فرد و حرص‌طلبی از این دسته است. این مبانی منجر به ساخت نظام مالی جدای از بخش واقعی گردیده است؛ لذا نمی‌توانیم با تغییرات روبنایی، آن را اسلامی کنیم. این نوشتار بعد از ارزیابی اجمالی نظام مالی رایج به بررسی و نقد رویکردهای موجود در کشف نظام اقتصادی اسلام پرداخت. در نتیجه، تکمیل روش کشف شهید صدر، به‌عنوان بهترین رویکرد با عنوان روش نظام‌ساز در کشف نظام مالی اسلام انتخاب گردید. این روش از مبانی شروع می‌‌کند و در چارچوب ضوابط فقهی (سطح مقبول) و اخلاقی (سطح مطلوب) به اهداف منتهی می‌گردد. برای کشف نظام مالی اسلام، ابتدا باید ضوابط عام و خاص آن کشف شود؛ سپس با توسعه مفهومی و تفسیر روزآمد آن ضوابط به‌عنوان چارچوب نظام مالی اسلام، به پاسخ‌گویی به نیازهای بخش واقعی پرداخت. البته استفاده از تجارب و تکنیک‌های عقلانی بشری، تا زمانی که منافات با معیارهای اسلامی نداشته باشد، مانعی ندارد.