تحلیل فقهی اقتصادی قیمت و قیمت‎گذاری (تسعیر) با تکیه بر دیدگاه علامه حلی

یکی از مهم‌ترین مسائل پیش روی اقتصاد اسلامی، عادلانه بودن نظام قیمت‌گذاری است. آیا مکانیسم قیمت‌گذاری بازاری عادلانه است؟ در این مقاله با استفاده از روش توصیفی و تحلیل فقهی-اقتصادی به بررسی ملاک و مصادیق قیمت عادلانه از دیدگاه فقه اسلامی با تکیه بر دیدگاه علامه حلی(ره) می‌پردازیم. در این پژوهش سعی شده است با رجوع به تراث مکتب تشیع با تمرکز بر دیدگاه‌های علامه حلی در خصوص مقوله مهم قیمت‌گذاری و حدود و قلمرو مداخله دولت اسلامی در بازار بصیرت‌هایی استنتاج شود. در این راستا این سوال مطرح است که آیا قیمت بازاری قیمتی عادلانه است؟ یافته‌های مقاله نشان می‌دهد که از دید علامه حلی، قیمت رایج بازار همواره عادلانه تلقی نمی‌شود. همچنین ایشان مصادیق غیربازاری نیز برای قیمت عادلانه مطرح می‌کنند که شامل قیمت‌های قانونی مقرر شده بوسیلة مراجع قانونی (اصناف و محتسب و همچنین برآوردکننده (مقوّم) عادل و خِبره) می‌شود. از دیدگاه پاره‌ای از فقها از جمله علامه حلی در صورت اجحاف صاحب کالا در تعیین قیمت، حاکم شرع می‌تواند قیمت خاصی را تعیین کند.