توزیع عادلانه انفال و منابع عمومی (مطالعه‌ موردی هدفمندی یارانه‌ها)

در رویکرد اسلامی، حق برخورداری همگان از فرصت‌ها و بهره‌مندی آحاد جامعه در حد کفاف دو عنصر اساسی عدالت به‌معنای «اعطاء کل ذی‌ حق حقه» است. در این چارچوب، اولین گام برای تحقق عدالت، مقابله با نابرابری اولیه در توزیع فرصت‌ها، منابع و امکانات عمومی (بیت‌المال) به نفع فقرای واقعی و محرومین جامعه‌ی اسلامی است. این مقاله، به بررسی روش توزیع یارانه‌ها در اقتصاد ایران با توجه به اقتضائات عدالت در رویکرد اسلامی می‌پردازد. سوال اصلی تحقیق عبارت است از اینکه ملاک توزیع عادلانه انفال و منابع عمومی کشور به‌ویژه در شرایط فقر و شکاف طبقاتی چیست؟ بنا به فرضیه‌ تحقیق، در شرایط وجود فقر و شکاف طبقاتی، می‌توان در توزیع منابع عمومی کشور و از جمله در امر توزیع یارانه‌ها، حکم به جواز توزیع نابرابر به سود فقرا داد؛ تا با کاهش فاصله‌ طبقاتی، نیل به عدالت سریع‌تر محقق گردد. این مقاله با روش توصیفی و تحلیلی با استفاده از آموزه‌های اسلامی و فقهی از یک‌سو، و بررسی تجربیات توزیع فعلی یارانه‌ها در ایران از سوی دیگر، درصدد اثبات این فرضیه و ضرورت اجرای آن در مورد توزیع یارانه‌ها در ایران می‌باشد.