تاثیر ابزارهای تامین مالی اسلامی (مشارکتی و مبادله‌ای)بر سودآوری بانک‌های خصوصی ایران

با توجه به گذشت بیش از سه دهه از اجرای قانون بانکداری بدون ربا در کشور، نیاز به بررسی کارکرد این سیستم جهت شناخت بیشتر نحوه عملکرد و اصلاح و ارتقا آن، ضروری است. این پژوهش به بررسی تاثیر ابزارهای تامین مالی اسلامی مشارکتی و مبادله‌ای بر سودآوری شانزده بانک خصوصی در سال‌هایی که از این عقود استفاده نموده‌اند، با استفاده از روش داده‌های جدولی نامتقارن پرداخته و سهم عقود مختلف از تسهیلات اعطایی بانک‌های خصوصی بر نرخ بازدهی دارایی‌ها (roa) به‌عنوان شاخص سود‌آوری بانک‌ها، برازش گردیده است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که عقود مشارکتی (مضاربه و مشارکت مدنی)، به صورت مستقیم با سودآوری بانک‌ها رابطه معنادار دارند؛ درحالی‌که عقود مبادله‌ای رابطه معناداری با سودآوری بانک‌ها (شاخص بازده دارایی‌ها) ندارند. در ضمن، ضرایب متغیرهای مجازی که برای سنجش اثرگذاری شرایط خاص در سال‌های 89-92 وارد مدل شده بود، بی معنی بودکه نشان‌دهنده عدم تاثیر شرایط خاص چهار سال مزبور بر نتیجه مدل می‌باشد.