روش استنباط نظریه‌ اقتصادی از کتاب و سنت

تبیین روش استنباط نظریه اقتصادی از کتاب و سنت یکی از پیش‌نیازهای نظریه‌پردازی در اقتصاد اسلامی است. این مقاله با روش «اجتهادی تحلیلی» ضمن ارائه روشی برای استنباط نظریات اقتصاد اسلامی از کتاب و سنت، مراحل آن را بر «توازن» تطبیق می‌کند. در روش پیشنهادی، پس از طرح موضوع و شناسایی اولیه‌ متغیرهای مرتبط با آن، مجموعه‌ اطلاعات به دست آمده به دانش اقتصاد رایج عرضه و موضوع‌شناسی عمیق در سه سطح مفهوم‌شناسی، بررسی سیر تاریخی، و کشف مبانی در اقتصاد رایج صورت می‌گیرد. در مرحله‌ بعد، جست‌وجو برای کشف مبانی اسلامی مرتبط با موضوع آغاز می‌شود. در ادامه راهبردهای مرتبط با موضوع از کتاب و سنت، که نوعاً در قالب احکام پنج‌گانه ظهور پیدا می‌کند، به روش «اجتهادی» استخراج می‌شود. ضمیمه شدن راهبردهای استخراج شده به مبانی، محقق را به سمت نظریه سوق می‌دهد. در این مرحله، متغیرهای مرتبط با موضوع مجدداً ارزیابی می‌شوند تا متغیری از قلم نیفتاده باشد و یا متغیر غیرمرتبطی به مجموعه‌ متغیرها افزوده نشده باشد. «انسجام‌بخشی و یکپارچه‌سازی» مرحله‌ پایانی و اساسی فرایند استنباط نظریه‌ اقتصادی از کتاب و سنت است.