بررسی اثرهای متقابل آزادی و حکمرانی بر توسعۀ انسانی (رویکرد داده‌های تابلویی در دورۀ 1995ـ2015)

بررسی مطالعات توسعه نشان می‌دهد که گسترش آزادی، هم هدف و هم ابزار توسعه است. از طرفی نوع و شیوۀ حکمرانی شرط لازم برای دستیابی به آزادی است. ولی شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد این روابط همیشه برقرار نیست. در این تحقیق سعی شده است با استفاده از شاخص ‌های آزادی اقتصادی، آزادی سیاسی، کیفیت حکمرانی و شاخص توسعۀ انسانی در 172 کشور جهان و برای دورۀ 1995ـ2015 م به بررسی اثرات متقابل بین انواع آزادی و توسعۀ انسانی که مورد تاکید آمارتیاسن است، با استفاده از رهیافت داده‌های تابلویی و علیت دومیترسکوحرلین پرداخته شود. براساس نتایج به‌دست‌آمده مشخص گردید که آزادی و توسعه یک ارتباط بسیار نزدیک داشته و شاید بدون بهبود شاخص‌های آزادی، رسیدن به توسعه امری گمراه‌ کننده باشد. براساس این نتایج، آزادی اقتصادی، آزادی سیاسی، کیفیت حکمرانی و توسعۀ انسانی بر همدیگر به‌صورت متقابل اثرگذار هستند و ارتباط مستقیم دارند. اما نتایج علیت این مسئله را روشن می‌سازد که توسعۀ انسانی و کیفیت حکمرانی دو رکن مهم در بهبود شاخص‌های آزادی هستند ولی آزادی‌های سیاسی و به‌خصوص آزادی اقتصادی علت توسعۀ انسانی و کیفیت حکمرانی نشده است.