بازیگران ملی و فراملی در روند جهانی شدن

تا هنگامی که نظام دو قطبی بر جهان حاکم بود، دولت‌ها، مهم‌ترین بازیگران بین‌المللی بودند، اما از زمانی که آخرین مرحله جهانی‌شدن آغاز شد، بازیگران جدیدی در نظام بین‌الملل ظاهر گردیدند که روند تصمیم‌گیری در نظام بین‌الملل را متحول ساختند و محور قدرت را از دولت به جامعه مدنی منتقل کردند. در گذشته­ای نه چندان دور، دولت‌ها خود تصمیم می‌گرفتند که روابط­شان را با کدام دولت گسترش دهند یا به چه نوع سرمایه‌گذاری اجازه فعالیت بدهند، یا....؛ اما امروزه این شرکت­های چند ملیتی هستند که تصمیم می­گیرند در چه کشوری سرمایه­گذاری کنند، و این دولت­ها هستند که برای جذب سرمایه­گذاران به رقابت می­پردازند. قبل از این، دولت­ها نظر می­دادند که چه فرد یا سازمانی در چه زمینه­ای فعالیت کند، اما امروزه سازمان­های مردم نهاد هستند که بر بسیاری از فعالیت­های دولتی نظارت می­کنند و هر جا انحرافی مشاهده کنند با استفاده از ابزار اطلاع­رسانی مدرن، افکار عمومی را تحت تاثیر قرار می‌دهند. در قرن بیستم، مذاکرات بین دولت­ها یا مستقیم و دو جانبه و یا در سازمان ملل متحد بین نمایندگان دولت­ها و به‌صورت چند جانبه صورت می­گرفت، اما امروزه در داووس، نمایندگان دولت­ها، فقط بخشی از شرکت­کنندگان هستند. مدیران شرکت­ها، ورزشکاران، هنرمندان، اساتید دانشگاه و حتی نظامیان در کنار یکدیگر می­نشینند و نظرهای خود را آزادانه بیان می­کنند، و در نهایت تصمیمات مهمی اتخاذ می­شود که الزاما ممکن است توافق همه دولت­ها را در بر نداشته باشد. روند جهانی­شدن، هم ارزش­های ناظر بر تصمیم­گیری جهانی، هم ساختار و ساز و کار تصمیم­گیری، و هم تصمیم­گیرندگان را تغییر داده؛ البته دولت­ها همچنان یکی از بازیگران موثر هستند، ولی در کنار آن‌ها، افراد، نهادها و سازمان­هایی ظاهر شده­اند که نظام بین­الملل را تحت تاثیر قرار داده و به­تبع آن می­توانند سرنوشت ملت­ها را نیز متناسب با افکار و منافع خود شکل دهند. این وظیفه دولت­هاست که در جهت منافع ملی­اشان مناسبات خود را با دیگر بازیگران جهانی­شدن، تنظیم کنند.