سیمای نظام بین الملل در منشور مدینه

عموم مسلمانان بر این باورند که نخستین و عالی‏ترین نمونه ی رمانی دولت اسلامی، دولت حضرت محمد(ص) در مدینه‏النبی بوده است. هرچند در تعیین ماهیت این دولت، توافق نظری وجود ندارد، اما کسی وجود آن را به عنوان نخستین نظم سیاسی در اسلام انکار نکرده است. پیامبر اسلام، چند ماه پس از ورود به یثرب، هم‏زیستی با قبایل یهود مستقر در آن جا را آن‏چنان توسعه داد که کنفدراسیون بزرگی متشکل از این قبایل و قبایل عرب مسلمان تاسیس کرد. دراین مقطع، منشوری را تدوین کردکه چهارچوب دو مسیله ی مهم تنظیم روابط داخلی و تنظیم روابط خارجی را در بر می گرفت. در بُعد تنظیم روابط خارجی، از محتوای این سند حقوقی می‏توان چهارچوب نظامی را استنتاج کردکه عناصراساسی یک نظام یا سیاست بین‏الملل نسبتاً مدرن با اجزای معین را به خوبی تعریف کرده است. مقاله ی حاضر با این پرسش که مختصات نظام بین‏الملل برمبنای نخستین پیمان نامه ی عمومی در اسلام کدام است، می‏کوشد تا مختصات چهارگانه ی بازیگران، ساختار، فرایند، محیط و نتایج محیطی را آن‏گونه که در منشور مذکور منعکس شده، تبیین کند. برای این کار، از روش تحلیل محتوا و نظریه ی سیستم‏ها بهره خواهد گرفت.