پیش‌گیری از جرایم رایانه‌ای از رهیافت‌های نظری تا رهیافتِ جهانی در پرتو رهنمود پیش‌گیری از جرمِ سازمان ملل متحد

امروزه، سیاستگذاران و مجریان قانون، به دلایل مختلف از جمله کاهش هزینه‌های تحقق عدالت جنایی، به اقدامات کنشی و پیش‌گیرانه، متمایل شده‌اند؛ اما پیش‌گیری از جرم، زمانی کارایی بهتری خواهد داشت که مبتنی بر مبانیِ سازگار با ویژگی‌های هر طبقه از جرم‌ها باشد. مساله‌ی پیش‌گیری از جرایم رایانه‌ای، به‌عنوان یکی از پدیده‌های نوظهور مجرمانه، با توجه به ویژگی‌های این جرایم و مرتکبان آن - از جمله فرامرزی بودن، گستردگی خسارت، سهولت ارتکاب و کم‌سن‌ بودن مرتکبان - ضرورتی دوچندان می‌یابد. سازمان ملل متحد در سال 2002، سندی با عنوان «رهنمود پیش‌گیری از جرم» تصویب نموده که در آن به بیان چارچوب فعالیت‌ها، اصول بنیادی، روش‌ها و دیگر اموری که کشورها باید در پیش‌گیری از جرم رعایت کنند، پرداخته است. مقاله‌ی حاضر، مساله‌ی پیش‌گیری از جرایم رایانه‌ای را در دو محور اصلی بررسی می‌کند، که عبارت‌اند: (1) اتخاذپذیری رویکردهای پیش‌گیری مبتنی بر توسعه‌ی اجتماعی و مبتنی بر موقعیت‌های جرم‌زا، که می‌توان آن را به‌عنوان «رهیافت‌های نظری» به این موضوع بررسی کرد(2) اصول راهبردی پیش‌گیری با محوریت سند رهنمود پیش‌گیری سازمان ملل متحد، که می‌توان آن را جلوه‌ای از یک «رهیافتِ جهانی» یا رهیافتی در بستر جهانی شدن درنظر گرفت، و تحلیل کرد.