بررسی نقش ساختار حکمرانی بخش گاز در حل چالش ناترازی(مطالعه موردی: کشورهای منتخب)

بخش قابل توجهی از انرژی در کشور توسط گاز تامین می‌شود. ناترازی گاز، امنیت این بخش را با مخاطراتی روبه‌رو کرده است. یکی از اصلی ترین علل بروز ناترازی، فقدان نظام حکمرانی مطلوب در این بخش است. در این پژوهش، دستاوردهایی از تجربه کشورهای مختلف در حل مشکل ناترازی از طریق اصلاحات ساختاری بخش گاز ارائه شده است. در گام اول پژوهش، از روش تحلیلی- توصیفی استفاده شده که مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ای است و چارچوب مفهومی پژوهش را شکل می‌دهد. در گام دوم، با استفاده از روش مطالعات موردی چندگانه، تجارب صورت‌گرفته در ساختار حکمرانی گازِ شرکت‌های گازپروم روسیه، قطرانرژی و بوتاش ترکیه مبتنی بر چارچوب نظری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که اصلاحات صورت‌گرفته در بخش گازِ کشورهای منتخب مبتنی بر تفکیک سه سطح با عناوین سیاست‌گذاری، تنظیم‌گری و تصدی‌گری می‌باشد. شناسایی شئون حکمرانی در بخش گاز ایران و تفکیک آن‌ها از یکدیگر و سپس گنجاندن این امور در اساسنامه شرکت ملی گاز ایران و نیز توجه به لایه‌ی تنظیم‌گری از طریق ایجاد نهاد تنظیم‌گر بخش گاز، از جمله‌ توصیه‌های پیشنهادی این مقاله به شمار می‌آید.

investigating the role of the governance structure of the gas sector in solving the challenge of energy imbalance; (case study: selected countries)

a significant part of energy in the country is provided by the gas. the gas imbalance has caused a crisis in the security of this sector. the lack of a good governance system is one of the main causes of the imbalance in this sector. in this research, achievements from the experience of different countries in solving the problem of imbalance through structural reforms of the gas sector have been presented.in the first step of the research, the analytical-descriptive method was used, which is based on library studies and forms the conceptual framework of the research. in the second step, using the method of multiple case studies, the experiences made in the gas governance structure of gazprom of russia, qatar energy and botaş of turkey have been analyzed based on the theoretical framework. the findings of this research show that the reforms made in the gas sector of the selected countries are based on the separation of three levels- policy making, regulation and service provision. identifying these three levels in iran’s gas sector and separating them from each other, and then including these issues in the statutes of iran’s national gas company, as well as paying attention to the regulatory layer through the establishment of the gas sector regulatory body, are among the recommendations of this article.