تحولات ژئوپلیتیک خاورمیانه و الزامات منطقه گرایی نوین در سیاست خارجی دولت سیزدهم

منطقه ای شدن ساختار حکمرانی جهانی یکی از پدیده های نوین سیاست و روابط بین الملل است که طی دو دهه اخیر در سطوح و مدل های مختلف نمود پیدا کرده است. در این میان، خاورمیانه یکی از مناطقی است که همواره به دلیل محل برخورد منافع قدرت های بزرگ فرامنطقه ای در یک انحصار ژئوپلتیک قرار گرفته که در این ساختار، شکل گیری هر گونه ساختارهای مبتنی بر همگرایی و ترتیبات امنیتی- سیاسی مستقل منطقه ای ناممکن گردیده است. جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک قدرت منطقه ای همواره به دنبال شکل دادن به ترتیبات امنیتی – سیاسی منطقه ای بدون دخالت قدرت های فرامنطقه ای بوده است. در مقطع کنونی( بعد از 2020) خاورمیانه دچار تحولات اساسی شده و منطقه از انحصار ژئوپلتیک دو ابرقدرت آمریکا و روسیه خارج شده است و شرایط برای کنشگران منطقه ای فراهم گردیده که نوعی پویایی و همسویی مستقلانه را در سطح منطقه ایجاد نماید. مقاله حاضر ضمن تاکید بر نقش آفرینی موثر جمهوری اسلامی ایران، این فرضیه را مطرح می نماید که دولت سیزدهم می تواند با بهره گیری از ظرفیت ایجاد شده در سایه شکسته شدن انحصار قدرت های بزرگ با اتخاذ یک سیاست خارجی مبتنی بر نومنطقه گرایی بسترساز نوعی نظام اعتمادپایه و امنیتی زدایی با کشورهای منطقه باشد.

the geopolitical developments of the middle east and the requirements of modern regionalism in the foreign policy of the 13th government

the geopolitical developments of the middle east and the requirements of new regionalism in the foreign policy of the 13th government.the regionalization of the global governance structure is one of the new phenomena of politics and international relations that has appeared in different levels and models during the last two decades. in the meantime, the middle east is one of the regions that has always been placed in a geopolitical monopoly due to the collision of the interests of the big extra-regional powers, and in this structure, the formation of any structures based on convergence and independent regional security-political arrangements has become impossible. as a regional power, the islamic republic of iran has always looking for shape regional political-security arrangements without interference of extra-regional powers. at the present time (after 2020), with the fundamental developments, the region has been removed from the geopolitical monopoly of the two superpowers, america and russia, and conditions have been provided for regional actors to create a kind of independent dynamism and alignment at the regional level. this article, while emphasizing the effective role of the islamic republic of iran, it is based on the assumption that the 13th government can use the capacity created in the shadow of the breaking of the monopoly of the great powers by adopting a foreign policy based on neo-regionalism to create a basis for a kind of trust-based system and de-security with the countries of the region.