مهاجرت نخبگان در عصر جهانی شدن اطلاعات و ارتباطات تحلیلی بر مبنای بررسی تطبیقی ویژگی های جامعه ی صنعتی و جامعه ی شبکه ای

در نتیجه ی انقلاب در فناوری های اطلاعات و ارتباطات، فرآیند جهانی شدن تبلور فزاینده ای یافته است. در اقتصاد این عصر، دانش و اطلاعات همچون یک کالای اقتصادی در فرآیند تولید، توزیع و مصرف جایگاه ممتازی به دست آورده اند. ویژگی های منحصر به فرد عصر اطلاعات و جامعه ی شبکه ای ماهیت بسیاری از پدیده های اجتماعی از جمله مهاجرت نخبگان را دگرگون ساخته است. از آنجا که ایران در میان کشورهای آسیایی بیشترین میزان مهاجرت نخبگان را دارد و به عنوان عضوی از جامعه ی جهانی وارد عصر اطلاعات و جامعه شبکه ای شده است، نویسنده در این مقاله، به تبیین نقش جهانی شدن در مهاجرت نیروهای متخصص و بررسی نظریات این حوزه، با تاکید بر ویژگی های عصر اطلاعات و جامعه شبکه ای و مقایسه ی این ویژگی ها با جامعه صنعتی پرداخته است. نتایج بیانگر این است که بر اساس تیوری های جهانی شدن، مهاجرت نخبگان و تیوری عصر اطلاعات، ایران در عصر جهانی شدن اطلاعات و ارتباطات در معرض فرآیندی قرار گرفته که در آن فرار مغزها از پارادایم های تغییر مکانی در مهاجرت در حال تبدیل به مهاجرت مجازی نخبگان به مراکز اصلی تولید علم در جهان است و به نظر می رسد این سبک مهاجرت، تثبیت کننده ی جریان یک طرفه اطلاعات و دانش در عرصه ی بین المللی خواهد بود. همچنین یکی از مهم ترین دلایل مهاجرت نخبگان در عصر اطلاعات شکل‌گیری پدیده ای به نام اقتصاد دانشی در جوامع سرمایه داری است و تا زمانی که بستر توسعه ی صنعتی و سازماندهی مراکز علمی در کشور برای متخصصان و نخبگان فراهم نشود، مهاجرت نخبگان بیشتر و بیشتر رخ خواهد داد.