هم افزایی الگوهای سیاستی: رویکرد سه گانه تنظیم‌گری، برنامه و آژانسِ مجری (مورد پژوهشی طراحی سیاست‌های معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهور)

در دهه‌های گذشته، برای حمایت از حوزه علم و فناوری، سیاست‌های کلی، قوانین و مقررات متعددی در مراجع ذیصلاح تصویب شده است. در بسیاری از این موارد، به دلیل عدم اجرایی شدن مصوبات قبلی و احساس ضرورت برای پیگیری آنها، سیاست‌گذاران با تدوین قوانین جدید با مضامین مشابه، تلاش کرده‌اند تا از این راه گامی در جهت اجرا برداشته شود. به عنوان نمونه در مورد حمایت از نخبگان، توسعه پژوهش، تجاری سازی فناوری و استفاده از توان شرکت‌های توانمند داخلی اسناد بالادستی و قوانین متعددی در دو دهه گذشته تدوین شده است. با این وجود میزان موفقیت در اجرایی سازی همواره چالشی مهم در مقابل فعالان این حوزه بوده است. در این مقاله سعی شده است تا با تکیه بر تجربه فعالیت نگارنده در مسئولیت مرتبط با تدوین سیاست‌های نوآوری در دوره زمانی شش سال اخیر که با استفاده از روش اقدام پژوهی انجام شده است، الگویی برای اثربخشی در جاری سازی این سیاست‌ها ارائه گردد. در این راستا، سه سیاست مهم که محقق در اجرای آنها مشارکت مستقیم داشته است، برای مطالعه انتخاب شده‌اند. بر اساس یافته‌های محقق، تورم سیاست‌ها و قوانین کلان در کشور و تکرار اهداف هر یک در قالب برچسب‌های جدید، به اجرای سیاست منجر نخواهد شد. بلکه مطابق با رویکرد پیشنهادی این پژوهش، تبدیل اهداف سیاستی به طرح‌های عملیاتی و طراحی سیاست‌ها در سه بعد اصلی تنظیم‌گری، شکل‌دهی آژانس‌های نیمه‌مستقل و تدوین و اجرایی‌سازی برنامه‌های سیاستی توسط آن‌ها، تحقق اهداف سیاست‌های کلان و قوانین کشور در توسعه علم و فناوری و نوآوری را تسهیل می‌کنند.

the synergy of policy patterns: the triple approach ofregulatory, program, and agent (a case study of iran vice presidency for science and technology)

in the past decades, various general policies, laws, and regulations have been approved by relevant authorities to support the field of science and technology. over time, due to the non-implementation of these policies’ goals and the necessity to follow them, policymakers have proposed new laws with the same policy themes and have tried to take a step toward implementing these policies. for example, several laws and top-leveldocuments have been drafted to support elites, technology commercialization, and using capable domestic companies. however, the level of success in implementation has always been a challenge for activists in this field. in this article, based on the author’sexperience in responsibilities related to the development of innovation policies in the last six years, which has been done using the action research method, a model is presented for the effective implementation of these policies. in this regard, three important policies in which the researcher has been directly involved have been selected for the study. based on the researcher’s findings, the inflation of macro policies and laws in the country and the repetition of the goals of each in the form of new labels will not lead to the implementation of the policy. instead, this study proposes that the conversion of policy goals into operational and objective goals happens through three major dimensions: proper regulation, the establishment of semi-independent agencies and theimplementation of policies by them, facilitates the fulfillment of macro policies and laws of the country for the development of science, technology, and innovation.