جایگاه اروپا در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران با تمرکز بر دولت سیزدهم

روابط ایران و اروپا قدمتی بیش از چهار قرن دارد و اولین تماس‌ها با اهداف سیاسی به دوره شاه اسماعیل صفوی باز می‌گردد. از همان موقع، ایران به تدریج وارد بازی های ژئوپولیتیک میان قدرت های اروپایی می گردد.‌ با آنکه انقلاب اسلامی و سیاست خارجی ایدئولوژیک ایران، روابط سیاسی میان این کشور و دول اروپایی را دگرگون نمود، اما مناسبات اقتصادی تا بخش زیادی دست نخورده باقی ماند و ایران تا قبل از پیوستن اتحادیه اروپا به تحریم های هسته ای امریکا در سال 2012، شریک‌ نخست تجاری ایران باقی ماند. هدف از پژوهش حاضر، بررسی فراز و فرود های روابط ایران و اروپا در وهله نخست و سپس در مرحله دوم و مهم تر، تحلیل جایگاه اتحادیه اروپا در سیاست خارحی دولت سیزدهم می باشد. بر این اساس پرسش اصلی پژوهش این است که، اتحادیه اروپا از چه جایگاهی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بویژه دولت سیزدهم برخوردار است؟ در پاسخ به این پرسش استدلال این مقاله بر این پایه استوار است که، نیاز اقتصادی و تکنولوژیک جمهوری اسلامی ایران به اتحادیه اروپا و تلاش ایران برای جلوگیری از همگرایی اتحادیه اروپا با آمریکا در قبال این کشور، همواره گسترش همکاری با این اتحادیه را به یک الویت راهبردی ایران طی دهه های گذشته تبدیل نموده است. با این حال تجربه انفعال اتحادیه اروپا در قبال خروج آمریکا از برجام و نیز افزایش جایگاه قدرت های شرقی در نظام بین الملل از انگیزه دولت سیزدهم در ایران جهت تعمیق روابط با اتحادیه اروپا کاسته است.

europe’s place in iran’s foreign policy: with special focuse on the raeisi era

relations between iran and europe are more than four centuries old, and the first contacts with political goals go back to the era of shah ismail safavi. since then, iran has gradually entered the geopolitical games between the european powers. although the islamic revolution and iran’s ideological foreign policy changed the political relations between this country and the european countries, the economic relations remained largely intact and iran remained iran’s first trade partner until the european union joined the us nuclear sanctions in 2012. the purpose of the current research is to examine the ups and downs of the relations between iran and europe in the first place and then in the second and more important stage, to analyze the position of the european union in the foreign policy of the 13th government. based on this, the main research question is, what position does the european union have in the foreign policy of the islamic republic of iran, especially the 13th government? in response to this question, the argument of this article is that, the islamic republic of iran’s economic and technological need for the european union and iran’s efforts to prevent the convergence of the european union with the united states towards this country, always make the expansion of cooperation with this union a strategic priority. iran has transformed over the past decades. however, the experience of the european union’s inaction towards the withdrawal of the united states from the jcpoa and the increase in the position of the eastern powers in the international system have reduced the motivation of the 13th government in iran to deepen relations with the european union