سیاست‌های تحریریه در رسانه‌های ایران؛ تحلیل موقعیت فرآیند تولید خبر در خبرگزاری‌های داخلی

خبر به مثابه کلیدی‌ترین نیاز هر جامعه پویا، مهمترین علت وجودی رسانه‌های جمعی به خصوص تلویزیون است اما در عین حال موضوعی پرمناقشه است. در برنامه‌های خبری امکان سوگیری، تحریف، بازسازی، جعل واقعیت، جانبداری و گزینش وجود دارد و تمامی این موارد در «فرآیند تولید خبر» ایجاد می‌شود. بنابراین برای آن‌که خبر تولیدی در یک خبرگزاری، کمتر مورد مناقشه و بیشتر مورد توافق و پذیرش باشد، لازم است تا عوامل موثر بر فرآیند تولید خبر را شناسایی کنیم. در این مقاله برای شناسایی عوامل موثر بر انتخاب رویدادها و تبدیل آن به خبر در خبرگزاری‌های داخلی با مدیران عامل/سردبیران/شخصیت‌های کلیدی خبرگزاری‌های ایرنا، ایسنا، تسنیم، ایلنا و صداوسیما مصاحبه شد و با روش تحلیل موقعیت کلارک، تحلیل شد. تحلیل موقعیت خبرگزاری‌های داخلی نشان داد عرصه اصلی و تعیین‌کننده در فرآیند تولید خبر، «نظام جمهوری اسلامی/حاکمیت» است. این عرصه در دل خود «دولت» را دارد و دولت نیز متاثر از حاکمیت، عرصه تعیین‌کننده بعدی در فرآیند ساخت خبر است. عرصه سوم، خود «سازمان رسانه‌ای» و جهان‌های اجتماعی فعال در آن است که مشخص می‌کند که خبرنگار کدام رویداد را انتخاب و تبدیل به خبر کند. عرصه چهارم، «اصول حرفه‌ای ژورنالیسم» است که مشخص می‌کند که خبر چیست و کدام رویدادها واجد ارزش برای تبدیل شدن به خبر هستند. اما در گوشه این عرصه‌های متداخل، عرصه‌ی «مخاطب/جامعه» قرار دارد که محل قرارگیری آن در نقشه عرصه‌ها/جهان‌های اجتماعی بیان‌گر جایگاه تقریبا جداافتاده و کم اهمیت آن در فرآیند تولید خبر در خبرگزاری‌های دیداریشنیداری ایران را دارد.

Editorial policies in the Iranian media:Situational analysis of the news production process in Iranian news agencies

In this article, in order to identify the factors influencing the selection of events and turn it into news in domestic news agencies, the managers of Iranian news agencies were interviewed and analyzed by situational analysis. Analysis of the situation of Iranian news agencies showed that the main and decisive field in the news production process is the Islamic Republic / Sovereignty system. The second area is the government, which is influenced by the government, is the next determining area in the news production process. The third area is the media organization and the active social worlds in which it determines which event the reporter should select and turn into news. The fourth area is the Principles of the Journalism Profession, which defines what news is and what events are worthwhile to become news. But in the corner of these overlapping areas, there is the audience / community area, which is located in the map of areas / social worlds, indicating its almost isolated and insignificant position in the process of producing news in Iran’s audiovisual news agencies.