بررسی پذیرش فناوری‌های نوپدید؛ مطالعه موردی فناوری پمپ های حرارتی زمین گرمایی در شهر تهران

امروزه، پدیدار شدن فناوری‌های نوین تحولات گسترده و عمیقی را در مسیر توسعه ایجاد کرده است. اما صرف معرفی و پدیداری این فناوری‌ها به معنای کاربردپذیری آن‌ها نیست؛ بلکه مجموعه‌ای از عوامل در انتشار آن‌ها در هر جامعه نقش دارند و یکی از مهم‌ترین این عوامل، پذیرش فناوری توسط شهروندان است که عدم تحقق آن می‌تواند اشاعه و به‌کارگیری فناوری را با شکست مواجه سازد. در سال‌های اخیر، با توجه به مصرف انرژی قابل ملاحظه در ساختمانها برای سرمایش و گرمایش و ایجاد پیک برق روزانه در تابستان، به‌کارگیری و کاربرد فناوری‌های جدید کاراتر و با مصرف کمتر مورد توجه سیاست‌گذاران توسعه شهری قرار گرفته است. در این بین، در این مقاله، پذیرش پمپ حرارتی زمین گرمایی به عنوان یک مطالعه موردی از فناوری‌های نوین سرمایشی و گرمایشی برای کاربرد در ساختمان‌های نوساز مسکونی کوچک، متوسط و بزرگ در شهر تهران مورد بررسی قرار گرفته است. رویکرد این پژوهش، رویکرد ترکیبی (آمیخته) تبیینی است که در آن از ابزارهای کیفی برای جبران کمبودهای ابزارهای کمی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این پژوهش، برای گردآوری داده‌ها، از ابزارهای پرسشنامه، مصاحبۀ عمیق نیمه‌ساختاریافته و گروه کانونی استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد هزینۀ اولیه، استقلال بهره برداری و کیفیت هوای خروجی، مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر پذیرش سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی است. بر این اساس، در شرایط کنونی، احتمال پذیرش فناوری پمپ حرارتی زمین گرمایی برای کاربرد در ساختمان‌های کوچک و متوسط ضعیف است. اما در صورت سیاست‌گذاری مناسب و کمک دولت، امکان پذیرش این فناوری برای ساختمان‌های بزرگ زیاد است.

Emergent Technologies’ Acceptance; Case Study of Ground Source Heat Pumps in Tehran

Nowadays, the emergent of novel technologies has generated deep changes in the development’s path. But their emergent does not mean their applicability, and a set of various factors affect their diffusion in each society. Technology acceptance by users is one of the most important factors which its unaccomplishment, can cause technology diffusion to be failed. Regarding the remarkable share of energy consumption in buildings for heating and cooling systems in Iran, creation and application of new technologies with higher efficiency and lower energy consumption has been one of the major concerns among policy makers and researchers in recent years. In this paper, adoption and acceptance of ground source heat pump as a case study of new heating and cooling technology for application in new buildings in Tehran is assessed, using a triangulation approach. Questionnaires, deep semistructured interviews and focus group are used to collect and analyze data. The results show that initial cost, independence, and output air quality of the system are the most important criteria for acceptance of heating and cooling systems. Accordingly, in the current circumstances, the probability of technology acceptance for application in small and medium buildings is low. But, about large buildings, if the appropriate policies are implemented, acceptance is more probable.